2.Bayezid Dönemi Hakkında Bilgi; 2.Bayezid Dönemi Olayları

2.Bayezid dönemi yükselme dönemi içinde duraklama dönemi olarak tabir edilen bir dönemdir. 31 yıl Osmanlı tahtında hüküm süren 2.Bayezid, devletin 8. padişahıdır. 1448 yılında Osmanlı döneminde Edirne’ye bağlı bir kaza olan Dimetoka’da (günümüzde Yunanistan sınırları içerisindedir) dünyaya gelmiştir. Babası Fatih Sultan Mehmet’in 1453’te İstanbul’u fethetmesinden sonra, henüz 7 yaşındayken bir eğitim ve kültür merkezi olan Amasya’ya sancakbeyi olarak gönderildi. Lalası Hadım Ali Paşa idi. İyi bir eğitim aldı. Amasya’da 27 yıl sancakbeyi olarak kaldı.

Babasının ani ölümü üzerine 1481 yılında, 33 yaşındayken Osmanlı tahtına çıktı. 31 yıllık saltanatında, iç meseleler yüzünden toplamda 5 kez sefere çıkabildi.

2.Bayezid Dönemi (1481-1512)

Fatih Sultan Mehmet’in sefer esnasında ani ölümü üzerine, Karaman sancağındaki oğlu Cem Sultan ve Amasya sancağındaki diğer oğlu Bayezid’e, babalarının ölümü haber verilmek üzere haberciler gönderilmişti. Ancak Cem Sultan’a haber vermek üzere yola çıkan ulak Konya dolaylarında öldürülünce haberi alamadı ve böylece Bayezid payitahta yani İstanbul’a Cem Sultan’dan önce ulaşarak devşirmelerin desteği ile tahta çıkmıştı.

Cem Sultan’ın bu durumu kabullenmemesi II. Bayezid döneminin Cem Sultan olayı ile uğraşarak geçmesine, bu da büyük fetihlerin bir süre durmasına sebep olmuştu. Bu nedenle II. Bayezid dönemi için yükselme dönemi içinde duraklama dönemi tabiri kullanılır.

Cem Sultan Olayı

Cem Sultan taht üzerinde hak iddia ederek harekete geçti. Öncelikle Bursa’ya gelerek burada adına para bastırıp hutbe okutarak hükümdarlığını ilan etti. II. Bayezid, Cem Sultan’a Anadolu sultanlığını vermeyi, kendisinin de Rumeli sultanlığını alması teklifinde bulunsa da Cem Sultan bu teklifi kabul etmedi. Bunun üzerine iki kardeş arasında yapılan mücadelede Cem Sultan yenilerek Mısır’a kaçtı. Burada Memluk Devleti’ne sığındı. Ardından Karamanoğulları ile bir ittifak içine girdi. Ancak bu ittifak da II. Bayezid’e karşı başarılı olamadı.

Bunun üzerine Cem Sultan Rodos şövalyelerine sığındı. Şövalyeler tarafından Fransa’ya götürüldü. Cem Sultan Fransa’nın Nice şehrinde yedi yıl yaşadıktan sonra papaya teslim edildi. Papa, Cem Sultan’ı Osmanlı Devleti’ne karşı bir koz olarak kullanma niyetindeydi. Cem Sultan’ın Osmanlı sınırları dışındaki bölgelere gidip buraya sığınması, meseleyi iç sorun iken dış sorun haline getirmişti. Plan Cem Sultan tarafından kabul edilmedi ve bir süre sonra Cem Sultan zehirlenerek öldürüldü. Cem Sultan’ın naaşı Bursa’ya getirilerek II. Murat türbesine defnedildi.

Osmanlı-Memluk İlişkileri

Osmanlı Devleti ile Memluk Devleti arasındaki ilişkiler 2.Bayezid dönemi içinde oldukça gerildi. Bunun en büyük sebeplerinden biri Memluk Devleti’nin Cem Sultan’ı Osmanlı aleyhine desteklemesiydi. İki devlet arasındaki gerginliğin artmasının diğer nedenleri Hicaz su yolları meselesi, Hac yolu güvenliği meselesi ve Memluk Devleti’nin Karamanoğulları ve Ramazanoğulları’nı Osmanlı Devleti’ne karşı koruma çabalarıdır.

Osmanlı ve Memluk gibi iki büyük Türk devleti arasında yapılan savaşlarda genellikle Memluklerin üstünlüğü göze çarpsa da her iki taraf da bu savaşlardan kesin sonuç alamadı. Nitekim 6 yıl boyunca devam eden savaşlar sonucunda iki devlet arasında barış imzalandı.

Osmanlı-Venedik ilişkileri

Cem Sultan’ın ölümü II. Bayezid’in önemli bir sorun ve engelden kurtulmasını sağlamıştı. Cem Sultan’ın ölümünden sonra Venedik ile savaşıldı. Bu savaşlar sonucunda Adriyatik Denizi’nde yer alan Modon, Koron, İnebahtı ve Navarin limanları, Mora Yarımadası’nın tümü ele geçirildi.

Kili ve Akkerman kaleleri alındı. Böylece Boğdan Osmanlı’ya bağlandı ve  artık Osmanlı Devleti’nin Kırım’a kara bağlantısı sağlanmış oldu.

Boğdan’ın Osmanlı hakimiyetine girmesi Lehistan’ı oldukça rahatsız etmişti. Bu durum ilk Osmanlı-Lehistan savaşına neden oldu.

Bu dönemin diğer bir önemli gelişmesi İspanya’daki Müslüman ve Yahudi topluluklara yapılan yardımdır. İspanya’daki reform hareketleri sırasında Katolik Hristiyanlar tarafından bölgedeki Müslüman ve Yahudilere karşı zulüm yapılmış, yardım isteği sonucunda II. Bayezid’in emriyle İspanya’da zulme uğrayan Müslüman ve Yahudiler Osmanlı ülkesine getirilmiştir. Yahudiler çoğunlukla İstanbul, İzmir ve Selanik gibi yerlere yerleştirilmiştir.

Şahkulu İsyanı

İran’da Safevi Devleti’nin kışkırtmaları ve desteği sonucunda Anadolu’da Şii dervişinin öncülüğünde Osmanlı Devleti’ne karşı başlatılan isyan hareketidir. İsyanı Vezir Hadım Ahmet Paşa bastırdı. Ancak II. Bayezid için sorunlar bitmemişti. II. Bayezid’in oğullarından Selim, babasının müsaadesi olmadan Safevi Devleti’ne ait olan bazı toprakları aldı. Bir anlamda babasına baş kaldırarak yeniçerilerin de desteğini aldı ve böylece II. Bayezid tahtı oğlu Selim’e bırakmak zorunda kaldı.

II. Bayezid tahtını Selim’e bıraktıktan bir ay kadar sonra fenalaşarak vefat etti. II. Bayezid’in ölümü şüphelidir ve oğlu Yavuz Sultan Selim tarafından zehirlenerek öldürüldüğü düşünülür.

2.Bayezid ve Kristof Kolomb

1492 yılında Amerika kıtasını keşfeden denizci Kristof Kolomb, okyanuslara açılmadan önce bu planı için destek aramıştır. Bu nedenle öncelikle başvurduğu Portekiz kralından gerekli desteği bulamayınca o dönemde Osmanlı tahtında bulunan II. Bayezid’den destek istemiştir. Ancak ne var ki II. Bayezid, Kristof Kolomb’u ciddiye almamış ve talebini reddetmiştir. Daha sonra Kristof Kolomb aradığı desteği İspanya’dan almıştır.

2.Bayezid ve Leonardo Da Vinci

Tarihin en önemli sanatçılarından biri olan Leonardo Da Vinci, 1502 yılında 2. Bayezid’e bir projesini sunmuştur. Bu proje Haliç üzerine yapılmasını istediği 240 metrelik bir köprü projesiydi. Ancak bu proje de Osmanlı Devleti tarafından kabul görmedi. Yüzyıllar sonra, 2001 yılında Leonardo’nun bu projesine benzer bir köprü Norveç’te yapıldı.