Ankara Savaşı ve Fetret Devri Hakkında Bilgi

Osmanlı tarihinin en önemli olaylarından Ankara Savaşı ve Fetret Devri nedir ve Osmanlılar için önemi nedir? Ankara Savaşı Osmanlı Devleti ile Timur İmparatorluğu arasında yapılmıştır. Ankara Savaşı ve bu savaşın sebep olduğu bir sonuç olan Fetret Devri hakkında bilgilere geçmeden önce Osmanlı Devleti’nin bu savaşta mücadele ettiği Timur Devleti hakkında kısaca bilgi verelim;

1336 yılında günümüz Özbekistan’daki Keş şehrinde doğan Timur, bir savaşta yaralanarak topal kaldığı için “Aksak Timur” ya da “Timurleng” olarak da anılır. 1369 yılında Timur Devleti’ni kurmuş; 35 yılda Harezm, İran, Azerbaycan, Doğu Türkistan, Irak, Suriye ve Altınordu Devleti topraklarını ele geçirmiştir. 1405 yılında ölmüş ve kurduğu devlet 1507 yılında yıkılmıştır.

Ankara Savaşı ve Fetret Devri

Osmanlı Devleti’nin dördüncü padişahı Yıldırım Bayezid (1. Bayezid), 43 yıllık saltanatı döneminde Bizans ve Haçlı ordularıyla mücadele etmiş, İstanbul’u kuşatmıştır. Bizans ve Haçlılara karşı önemli başarılar elde eden Yıldırım Bayezid 1402 yılında Ankara’nın Çubuk Ovası’nda Timur ile karşı karşıya gelmiştir.

Ankara Savaşı (1402)

Yıldırım Bayezid, Anadolu Türk Siyasi birliğini sağlama konusunda da önemli adımlar atmıştır. Saruhanoğulları, Menteşeoğulları, Aydınoğulları, Germiyanoğulları ve Hamitoğulları gibi bir çok beyliği Osmanlı topraklarına katmıştır. Ancak bunun sonucunda Osmanlı Devleti, Timur Devleti ile sınır komşusu olmuştur.

Çin üzerine sefere çıkma planları yapan Timur, arkasında Osmanlı Devleti gibi güçlü bir devlet bırakmak istemiyordu. Bu riski göze almak istemediği için iki devlet arasında bir savaş tehlikesi ortaya çıktı.

Ankara Savaşı’nın Nedenleri

Timur’un Çin seferi planları Ankara Savaşı’nın birçok sebebinden sadece bir tanesidir. Savaşa giden süreci hızlandıran nedenleri maddeler halinde sıralayalım;

• Türk cihan hakimiyeti ülküsünden dolayı her iki hükümdarın birbirine üstünlük sağlamak istemesi
• Topraklarını kaybeden Anadolu beylerinin Timur’a sığınıp onu Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması.
• Timur’un, Yıldırım Bayezid’den kendi adına hutbe okutup para bastırmasını istemesi
• Timur’un, batı sınırlarının güvence altına alabilmek adına Yıldırım Bayezid’in oğullarından birinin rehin olarak verilmesini istemesi
• Osmanlı Devleti’nin Timur’un egemenliğinde olan Erzincan’ı alması
• Timur’un, bir Osmanlı toprağı olan Sivas’a saldırması
• Timur ve yıldırım Bayezid arasında bitmeyen hakaret içerikli mektuplaşmalar

Timur’un Sivas’a saldırdıktan sonra Ankara’yı kuşatması, iki ordunun Ankara’da karşı karşıya gelmesine sebep oldu.

Osmanlı Devleti Neden Yenildi?

Niğbolu Savaşı ile Haçlı ordularına karşı büyük bir zafer elde eden Yıldırım Bayezid, Ankara’da Timur’a karşı ağır bir yenilgi aldı. Bu yenilginin sebepleri arasında;

• Osmanlı ordusundaki bazı Anadolu beyliklerinin birliklerinin ve Karatatarların Timur tarafında geçmesi
• Timur’un ordusunun sayıca üstün olması
• Timur’un ordusunda zırhlı süvarilerin ve fillerin olması

sayılabilir.

Ankara Savaşı’nın Sonuçları

• Yıldırım Bayezid, oğullarıyla birlikte Timur’a esir düştü. 8 ay boyunca Anadolu’da kalan Timur, gittiği yerlere Yıldırım Bayezid’i de beraberinde götürdü. Yıldırım Bayezid bir süre sonra hastalanarak öldü.
• Timur’un Anadolu Türk beylerine eski topraklarını geri vermesi Anadolu’da siyasi birliğin tekrar bozulmasına sebep oldu.
• Anadolu’da siyasi otorite, sosyal ve ekonomik düzen bozuldu.
• Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki fetihleri durdu.
• İstanbul’un fethi geciktiği için Bizans’ın ömrü uzadı
• Timur, Osmanlı Devleti’ni Yıldırım Bayezid’in 4 oğlu arasında böldü. Bu durum Fetret Devri’nin başlamasına sebep oldu.

Fetret Devri (1402-1413)

Yıldırım’ın 4 oğlu arasında 11 yıl boyunca devam eden taht mücadeleleriyle geçen buhran dönemine Fetret Devri denir. Fetret Devri, “Fasıla-i Saltanat” olarak da adlandırılır.

Timur, Anadolu’dan çekildikten sonra Yıldırım Bayezid’in oğulları farklı bölgelerde bağımsızlıklarını ilan etti. Buna göre;

• İsa Çelebi Balıkesir’de
• Musa Çelebi Bursa’da
• Süleyman Çelebi Edirne’de
• Mehmet Çelebi Amasya’da

bağımsızlıklarını ilan ettiler.

Yıllarca devam eden taht kavgalarında Mehmet Çelebi diğer kardeşlerini yenilgiye uğratarak tek başına Osmanlı tahtına geçmeyi başarmış ve böylece Fetret Devri’ne son vermiştir. Bu durum Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtarmıştır. Bu nedenle Çelebi Mehmet, Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak kabul edilir.

Fetret Devri’nde Balkanlar’da Neden Toprak Kaybedilmedi?

Fetret Devri, Anadolu siyasi birliğinin dağılmasına ve dolayısıyla Anadolu’da ciddi toprak kayıplarının yaşanmasına sebep olsa da aynı şey Balkan toprakları için geçerli değildir. Her ne kadar Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki egemenliği sarsılmış olsa da ciddi bir toprak kaybı yaşanmamıştır. Çünkü;

Bölgedeki Osmanlı varlığından önce Balkanlarda bitip tükenmek bilmeyen bir dini ve siyasi çatışma ortamı vardı. Halkın can ve mal güvenliği yoktu. Osmanlı Devleti Balkanlarda fethettikleri topraklarda istimalet yani adalet ve hoşgörü politikası izlemiş; yöre halkının din ve kültürüne müdahale etmemiştir. Halkın can ve mal güvenliği sağlanmış; bölgede huzur ve refah ortamı hakim olmuştur. Tüm bu nedenlerden dolayı Fetret Devri’nde Balkan ulusları Osmanlı Devleti’nden ayrılmaya yönelik herhangi bir girişimde bulunmamıştır.