Çernobil’in Türkiye’ye Etkileri Nelerdir?

Çernobil’in Türkiye’ye etkileri nelerdir? 1986 yılının Nisan ayında Ukrayna’nın Pripyat bölgesinde Çernobil Nükleer Santralinde gerçekleşen patlama büyük  ve zararlı etkileri de beraberinde açığa çıkarmıştı. Rusya, Ukrayna ve Belarus başta olmak üzere kaza, pek çok ülkeyi olumsuz etkilemişti. Çernobil patlaması hakkında bilgi için Çernobil Faciası Nedir? başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz. Etkilenen ülkeler noktasında daha detaylı bilgi için Çernobil’den Etkilenen Ülkeler başlıklı konumuza, yarattığı etki için ise Çernobil’in Etkileri Nelerdir başlıklı konumuza göz atabilirsiniz.  Bu içeriğimizde ise Çernobil’in Türkiye’ye Etkileri hakkında bilgi vermeye gayret edeceğiz.

Çernobil’in Türkiye’ye Etkileri

Türkiye ile Çernobil arasındaki mesafe;

• Ankara’yı baz aldığımızda kuş uçuşu uzaklık 1278 km, karayolu 1688 km,
• Sinop kuş uçuşu uzaklık 1095 km,  karayolu 1938 km’lik bir mesafe söz konusudur.

Ortaya koyulan raporlarda her ne kadar radyoaktif etkinin Rusya ve Ukrayna gibi ülkeler dışında büyük bir zarara yol açmadığı belirtilse de; Türk Tabipler Birliği tarafından 2006 yılında yayınlanan raporda Çernobil’in Türkiye’deki kanser vakaları ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. Rapor; kazadan sonra açığa çıkan radyoaktif etkinin Marmara, Batı Karadeniz ve hatta Trabzon ve Sivas’a kadar; 10 gün içinde de tüm Türkiye’ye yayıldığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla kazadan sonraki dönemlerde artan kanser vakalarının kazayla ilişkili olabileceği ve bunun da derinlemesine araştırılmasına ihtiyaç duyulduğu belirtilmiştir.

Çernobil Faciası; Rusya, Ukrayna ve Belarus başta olmak üzere bir çok Avrupa ve İskandinav ülkesi gibi Türkiye’yi de etkilemişti. Kazanın ortaya çıkardığı radyoaktif bulutların götürdüğü yağışlar Türkiye sınırlarında da gerçekleşti.

Patlamadan sonraki ilk bir hafta içinde radyoaktif salınım; önce Trakya, İstanbul gibi Türkiye’nin batı kesimini etkiledi. Ardından Batı Karadeniz bölgelerini etkilemişti. Ardından da bu zararlı etki Doğu Karadeniz kıyılarına ulaştı. Doğu Karadeniz’in çok yağış alan bir bölge olması; radyoaktif etkinin yağmur bulutları aracılığıyla kolayca taşınmasına sebep oldu. Bu durumdan en olumsuz etkilenen ise Doğu Karadeniz bölgesinde bolca yetişen çay ve fındık oldu. Kazadan sonraki dönemde özellikle çay ve fındığın radyasyon nedeniyle insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiye sebep olup olduğu bolca tartışılmıştır.

Çernobil’in sebep olduğu radyasyondan Rusya ve Ukrayna’da en çok etkilenen grubun çocuklar olduğu biliniyor. Bu etki özellikle tiroid kanseri olarak kendini göstermiştir. Buna benzer şekilde; dönemin Trabzon Valisi, kanser vakalarının 1987 yılında 19 iken 1992 yılında 232’ye kadar yükseldiğini açıklamıştır. Buna karşılık; dönemin Sağlık Bakanı, Çernobil’in Karadeniz bölgesinde yaydığı radyoaktivitenin kanser vakaları ile doğrudan bağlantısı olmadığı açıklamasını yapmıştır.

Çernobil’in Türkiye’ye etkileri ile ilgili eldeki veriler son derece yetersizdir. Çünkü bu konuyla ilgili akademik ya da resmi anlamda etraflıca bir çalışma yeterince yapılmamıştır.

Eldeki kısıtlı sayıda araştırma ve verilere dayanarak söylemek gerekirse; uzun vadede Çernobil patlamasının Türkiye’de –örneğin kanser vakaları üzerinde- ciddi bir etkiye sebep olmadığı belirtilmektedir.