İlk Çağ Tarihinde İlkler ve Enler Nelerdir?
İlk çağ tarihinde ilkler ve enler nelerdir? MÖ 3200’lerde Sümerler’in çivi yazısını bulmasıyla başladığı kabul edilen İlk Çağ tarihi, 395 yılında Kavimler Göçü ile son bulmuş ve Orta Çağ tarihi başlamıştır.
İlk Çağ tarihi açısından ön plana çıkan ilkler ve enleri bir araya getirerek gerek tarih sınavları, KPSS ve üniversiteye giriş sınavları; gerekse genel kültür açısından işinize yarayacağını düşündüğümüz bir derleme yaptık;
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
İlk Çağ Tarihinde İlkler ve Enler
Tıpkı hayatta olduğu gibi tarih söz konusu olduğunda da ilkler ve enler her zaman büyük önem taşır. İlkler nasıl ki insanoğlunun hayatında iz bırakıyorsa tarihte önemli konularda gerçekleşmiş olan ilkler de ayrı bir önem taşımaktadır. İlk çağ’da Sümerler’den İyonyalılar’a, Yunanlılar’dan Romalılar‘a, İbraniler’den Fenikeliler’e kadar pek çok uygarlık karşımıza çıkar. Bu medeniyetlerin bir çoğu göç, savaş ya da ticaret gibi vesilelerle birbirleriyle etkileşim içinde olmuş ve bir çok açıdan birbirlerini etkilemişlerdir. Kendi uygarlıkları içinde gerçekleşen bir “ilk” ise o alanda ön plana çıkmalarını sağlamaktadır.
İlk Çağ Tarihinde İlkler konusunda ön plana çıkanları şöyle özetleyebiliriz;
Mezopotamya Uygarlıklarında İlkler
Mezopotamya uygarlıkları dediğimizde Sümerler, Akadlar, Elamlar, Babiller ve Asurlular ön plana çıkar.
- Mezopotamya’da ilk şehir devletlerini Sümerler kurdu. Bu şehir devletlerine site adı verilirdi.
- Ay yılı esaslı takvimi ilk kullananlar Sümerler’dir.
- Yazıyı icat eden uygarlık Sümerler’dir. (Çivi Yazısı)
- İlk düzenli orduyu Akadlar kurdu.
- İlk imparatorluk Akadlar tarafından kurdu.
- Mimari anlamda Mezopotamya’nın en gelişmiş uygarlığı Babiller’dir.
- İlk kütüphane Asurlular tarafından Ninova’da kuruldu.
- İlk yazılı kanunları yapan Sümer kralı Urugakina
- İlk yazılı anayasa Babil kralı Hammurabi tarafından yapıldı
- İlk savaş arabası Sümerler tarafından kullanıldı.
- İlk mutlak monarşi yönetimini kuran Babil kralı Hammurabi
Anadolu Uygarlıklarında İlkler
Anadolu’da yerleşmiş ve önemli medeniyet kurmuş olan toplulukların başında Hattiler, Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Urartular ve İyonyalılar gelir. Anadolu Medeniyetleri ile ilgili önemli ilkler şöyledir;
- Anadolu’da ilk yazılı kaynaklar Kültepe tabletleridir.
- İlk yazılı antlaşma Kadeş Barış Antlaşması (Hitit ile Mısır arasında)
- İlk barajlar Urartular tarafından yapıldı.
- Parayı bulan ilk uygarlık Lidyalılar.
- Anadolu’da ilk uygarlık kuran Hattiler
- Anadolu’da ilk merkezi krallık Hititler tarafından kuruldu.
Diğer İlk Çağ Uygarlıklarında İlkler
- Tarihin ilk büyük köle ayaklanması Spartaküs tarafından çıkarıldı.
- Güneş yılı esaslı takvimi ilk kullananlar Mısırlılar’dır.
- Orta Asya’nın en eski kültürü Anav kültürü
- İlk düzenli posta teşkilatı Persler tarafından kurdu.
- İlk denizciler Giritlilerdir.
- İlk alfabe (harf yazısı) Fenikeliler tarafından yapıldı.
- Tek tanrılı dine inanan ilk topluluk İbraniler
- Türkler hakkında ilk bilgilere Çin kaynaklarında rastlanır
- İlk eyalet sistemi Persler tarafından kuruldu. Bu eyaletlere satraplık adı verilirdi.
- Dünyada ilk şehir yerleşimi Konya Çatalhöyük
- Avrupa’da ilk köy yerleşimi Diyarbakır Çayönü
- İlk tarımsal hayat Cilalıtaş devrinde başladı
- Dünyada ilk kullanılan maden bakır
Ayrıca;
İslamiyet Öncesi Türklerde İlkler
İslam Tarihi ve Türk-İslam Tarihinde İlkler
başlıklı içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz.