İnkılap Tarihinde İlkler; Milli Mücadele Döneminde İlkler

Milli Eğitim müfredatında ortaokul 8. sınıf ve lise 12. sınıfta öğrencilere okutulmakta olan İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi için yardımcı olabilecek nitelikte bir içerik olan İnkılap tarihinde ilkler konusunu sizler için hazırladık. Sadece öğrenciler ve sınavlara hazırlananlar için değil, merak eden her okur için faydalı olacağını düşünüyoruz;

Ayrıca bknz;

• İlk Çağ Tarihinde İlkler
• İslamiyet Öncesi Türklerde İlkler
• İslam Tarihi ve Türk İslam Tarihinde İlkler
• Osmanlı Tarihinde İlkler

İnkılap Tarihinde İlkler

İnkılap Tarihinde ilkler konusunu kolaylık olması açısından bölümlere ayırarak incelemekte fayda var.  Konuya 1. Dünya Savaşı’ndan başlayarak Mondros Ateşkes Antlaşması ve Milli Mücadele dönemi olmak üzere üç ana başlıkta toplayalım;

I. Dünya Savaşı’nda İlkler

• I. Dünya savaşından ilk çekilen itilaf devleti Japonya
• I. Dünya savaşından ilk çekilen ittifak devleti Bulgaristan
• I. Dünya savaşında Osmanlı Devleti’nin açtığı ilk cephe Kafkas cephesi

Mondros Ateşkes Antlaşması ve Sonrasında İlkler

• Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra ilk işgal edilen Osmanlı toprağı Musul
• Mondros’tan sonraki işgallere Türk halkının ilk tepkisi Hatay Dörtyol’da Fransızlara karşı gösterildi
• Türklerin haklılığını uluslar arası alanda ortaya koyan ilk belge Amiral Bristol raporu
• Kurulan ilk Rum cemiyeti Etnik-i Eterya
• Kurulan ilk milli cemiyet Trakya Paşaeli
• Kuvayimilliye tabirini kullanan ilk cemiyet Milli Kongre cemiyeti
• Kuvayimilliye hareketini başlatan ilk cemiyet Redd-i İlhak

Milli Mücadele Dönemi’nde İlkler

• Mustafa Kemal Paşa’nın ilk kez görevine ters düşmesi Samsun raporunu yayınlaması ile oldu
• Manda ve himaye fikri ilk kez Erzurum Kongresi’nde reddedildi.
• Ulusal devletin kurulması yolunda atılan ilk adım Amasya Genelgesi
• Milli egemenlik fikri ilk kez Amasya Genelgesi ile ortaya atıldı
• Milli sınırlardan ilk kez Erzurum Kongresi’nde bahsedildi
• Mustafa Kemal Paşa’nın sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi
• Milli Mücadele’nin ilk yayın organı İrade-i Milliye gazetesi
• TBMM’nin ilk askeri ve siyasi başarısı Gümrü Antlaşması
• TBMM’nin kurduğu düzenli ordunun ilk zaferi I. İnönü savaşı
• TBMM itilaf devletleri tarafından ilk kez Londra Konferansı’nda tanındı
• İtilaf devletleri arasındaki ilk anlaşmazlık 1918 Paris Barış Konferansı’nda ortaya çıktı
• Türk tarihinde egemenliği millete veren ilk anayasa 1921 Teşkilat-ı Esasiye
• TBMM’yi uluslararası alanda tanıyan ilk devlet Ermenistan
• TBMM’yi uluslar arası alanda tanıyan ilk İslam devleti Afganistan
• TBMM’yi uluslararası alanda tanıyan ilk Avrupa Devleti SSCB
• Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk devlet Ermenistan
• Misak-ı Milli’den ilk taviz Moskova Antlaşması ile Batum
• Kapitülasyonlardan vazgeçen ilk devlet Rusya
• TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk itilaf devleti Fransa (1921 Ankara Antlaşması ile)
• I. TBMM tarafından yapılan ilk ve tek inkılap Saltanatın kaldırılması
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk siyasi partisi Halk Fırkası
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası