Köy Enstitüleri Nedir? Köy Enstitüleri Ne Zaman Kapatıldı?

Köy Enstitüleri nedir? Köy Enstitüleri Türkiye’nin eğitim tarihi açısından değerlendirildiğinde oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir. Önemli olduğu kadar da gerek varlığını gösterdiği dönemde gerekse sonrasında hep bir tartışma konusu olmuştur.

Köy Enstitüleri Nedir? Köy Enstitüleri Hangi Amaçla Kurulmuştur?

Köy Enstitüleri Türkiye’nin ilkokul öğretmeni ihtiyacını karşılamak için açılmıştır. Köy Enstitüsü fikri Amerikalı eğitim filozofu olan John Dewey’in fikri olmaklar birlikte Atatürk döneminde temelleri atılmıştı. John Dewey’in iş ve eğitimi birleştirme fikrinden hareketle yetiştirilecek öğretmenlerin, köy halkının da eğitmeni olması düşünülmüştü.

Köy Enstitülerinin kurulması o dönemde bir zorunluluk olarak görülmüştü zira okuma yazma oranı %5’lerde, nüfusun %80’lik gibi çok büyük bir bölümü de köylerde yaşamaktaydı.

1913 tarihli ilköğretim yasasına göre ilköğretim parasız ve zorunluydu. Ancak bu zorunluluk durumu kırsal kesim için hemen mümkün olmayacaktı. Zorunlu ilköğretimin köylere kadar genişletilmesi mecburiyeti Köy Enstitülerinin kurumlaştırılmasının yolunu açtı.

Köy Enstitüleri Ne Zaman Kuruldu?

Köy Enstitüleri, CHP’nin iktidar olduğu tek parti döneminde kurulmuştu. Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ydü.

1935 yılındaki CHP 4. kurultayında ilköğretimin yayılması konusunda bir dizi karar alınmıştı. Bunlardan en çok öne çıkan karar; askerliğini onbaşı ya da çavuş olarak yapmış köy gençlerinin belli bir eğitimden geçirildikten sonra köylerinde öğretmen/eğitmen olarak görevlendirilecek olmasıydı. Sadece öğretmenlik yapmayacak aynı zamanda köy halkına modern tarım yöntemlerinin kurulması konusunda eğitmenlik de yapacaklardı.

İlk uygulama 1936 yılında Eskişehir’de başladı. 84 genç köylü eğitime tabi tutuldu. 1 yıl sonra dönemin milli eğitim bakanı Saffet Arıkan’ın hazırlattığı program ile üç köy öğretmen okulu daha açıldı.

1940 yılında ise dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve İlköğretim müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un katkılarıyla Köy Enstitüleri Kanunu kabul edildi ve böylece Köy Enstitüleri resmen kurulmuş oluyordu.

Köy Enstitüleri Sayısı

1948 yılına gelindiğinde Köy Enstitülerinin sayısı 20’yi bulmuştu.

Eskişehir, Malatya, Samsun, Antalya, Sakarya, Trabzon, Kars, Diyarbakır, Adana, Van, Ankara, İzmir, Aydın, Kastamonu, Isparta, Konya, Kırklareli, Sivas, Erzurum, Balıkesir ve Kayseri’nin birer köyünde açılan Köy Enstitülerinde karma bir eğitim vardı. 1950 yılında Türkiye’de 18 binden fazla köy öğretmeni olduğu biliniyor. Bunlardan 13 bini köy enstitüsünde eğitim görmüş olan köy öğretmenleridir.

Köy Enstitülerinde Eğitim Nasıldı?

Karma eğitim modelinin uygulandığı Köy Enstitülerinde “iş için, iş içinde eğitim” ilkesi benimsenmişti.

Köy Enstitülerinde öğretmen adayları Türkçe, matematik, tarih, fizik gibi dersler dışında modern tarım teknikleri gibi köy hayatını kolaylaştıracak bir çok alanda eğitim görür ve o alanlarda yetkinliğe erişirdi. Bunlar arasında marangozluktan demirciliğe, sağlıktan ziraate, balıkçılıktan arıcılığa bir çok alan vardı. Her Köy Enstitüsünde derslerin yarısı temel örgün eğitim müfredatına dayalı iken diğer yarısı ise uygulamalı eğitimi içeriyordu. Bu yüzden her okulun kendi bağı, tarlası, atölyesi, besi hayvanları ve arı kovanları vardı.

Öğrenciler en az bir tane müzik aletini çalmayı öğreniyordu. Aşık Veysel enstitüleri ziyaret edip burada öğrencilere saz dersleri verirdi. Saz ve bağlama dışında en çok kullanılan müzik aleti mandolindi. Ayrıca her öğrenci bir yılda 25 klasik romanı okumakla görevliydi. Sabahları kalktıklarında önce halk oyunu çalışması yapar daha sonra fırında ekmek pişiren arkadaşlarının hazırladığı kahvaltıya otururlardı. Resim, voleybol, tenis, futbol gibi sporlar da yapılırdı.

Köy Enstitüleri Ne Zaman Kapatıldı?

Hasan Ali Yücel’den sonra Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer döneminde Köy Enstitüleri Köy öğretmen okullarına dönüştürülmüş, bu okullar ise 1954 yılında Demokrat Parti döneminde kapatılmıştır.