Lozan Barış Antlaşması Nedir? Lozan Barış Antlaşması’nın Önemi

Lozan Barış Antlaşması nedir? Lozan’ın Türkiye için önemi ve anlamı nedir? Bu içeriğimizde Lozan Barış Antlaşması’nı kısaca ele alarak, Lozan hakkında en çok merak edilen soruların cevaplarını paylaşıyoruz.

Lozan Barış Antlaşması’nın ekonomik hükümleri ile ilgili bilgi için Lozan Antlaşması’nın Ekonomik Hükümleri başlıklı içeriğimiz inceleyebilirsiniz.

Osmanlı İmparatorluğu 1. Dünya Savaşı’nda yenilmesinin ardından 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamıştı. Ateşkesin ardından olması gereken, bir barış antlaşmasının imzalanmasıydı. Fakat barış antlaşmasının imzalanmasına kadar geçen süreçte, üstelik ateşkesin imzalanmasının hemen ardından itilaf devletleri Anadolu topraklarını haksız yere işgal etmeye başlamıştı. Bu işgaller sonucunda Türk halkı, bir kurtuluş mücadelesi başlattı. İtilaf devletlerinin barış antlaşması diye öne sürdükleri metin ise Türklere kelimenin tam anlamıyla hiçbir hak vermeyen Sevr Barış Antlaşması’ydı.

Lozan Barış Antlaşması’na Giden Süreç

Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışıyla Türk Milli Mücadelesi tam anlamıyla başlamış oluyordu. Yapılması gereken, haksız işgallere son vermek, tam bağımsızlığı sağlamaktı. Milis güçler yani Kuvayı Milliye büyük bir sebat ve başarıyla yurdun dört bir yanında düşmana direniş gösteriyor ancak ne var ki tam anlamıyla durduramıyordu.

Mustafa Kemal ve arkadaşlarının, genelgeler ve kongreler aracılığıyla milli mücadeleyi örgütlemesinin ardından 23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi açılmış, ardından da düzenli bir ordu kurulmuştu. Düşmanın artık durdurulması ve yurttan kovulması gerekiyordu.

Düzenli ordu, Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi’nde hangi savaşları yapmıştı? Türk ordusu, İngilizlerin desteklediği Yunan ordusuna karşı;

• I. İnönü Savaşı
• II. İnönü Savaşı
• Kütahya-Eskişehir Savaşları
• Sakarya Meydan Muharebesi
• Büyük Taarruz

savaşlarını yapmıştı. Kütahya-Eskişehir Savaşları dışındaki savaşlar Türk ordusunun üstünlüğü ile sona ermişti.

Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)

Bundan sonra yapılması gereken ise barış antlaşması adı altında öne sürdükleri Sevr Antlaşması’nı yırtıp atmak ve yerine yeni bir barış antlaşması yapmaktı. Öncelikle bir savaşı sonlandırmak için yapılması gereken ateşkes antlaşması yapıldı ve 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Böylece 1. Dünya Savaşı’ndan sonra yenik devlet olarak imzaladığımız ve yurdumuzu işgallere açık hale getiren Mondros Ateşkes Antlaşması tarihin derinliklerine gömülmüş oluyordu. Sıra Sevr’i yırtıp atmaktaydı.

Lozan Barış Antlaşması Nedir?

Milli Mücadele (Kurtuluş Savaşı) sonucu kazanılan büyük zafer 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla taçlandırılmıştı. Lozan Barış Antlaşması, yeni Türkiye Devleti’nin bağımsızlığının uluslar arası alanda tanındığı bir antlaşmadır. Günümüzde geçerliliğini koruyan bir antlaşmadır.

Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından 1 ay sonra Lozan görüşmeleri başlamış, ancak görüşmeler 4 Şubat 1923’te kesintiye uğramıştır. 23 Nisan 1923’te tekrar başlayan görüşmeler 24 Temmuz 1923’te antlaşmanın imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.

Lozan Barış Antlaşması nerede imzalandı?: Lozan Barış Antlaşması İsviçre’nin Lozan kentinde, Beanu Rivage Sarayı’nda imzalandı.

Lozan hangi devletler arasında imzalandı?: Antlaşmayı imzalayan devletler Türkiye dışında, Yunanistan, Britanya, İtalya, Fransa, Romanya ve Japonya ile birlikte ayrıca Sırp-Hırvat ve Sloven krallıklarıdır.

Lozan Barış Görüşmelerin’de Türkiye’yi Kim Temsil Etti? İsmet Paşa, Hasan (Saka) Bey ve Dr. Rıza Nur Bey’den oluşmaktaydı. İsmet Paşa dönemin Dış İşleri Bakanı, Hasan Bey Eski Maliye Bakanı, Dr. Rıza Nur ise Sağlık Bakanı’ydı.

Lozan Barış Antlaşması Kaç Maddedir?: 143 maddelik bir antlaşmadır ve  4 ana bölümden oluşur.

Lozan Antlaşması Ne Zaman Bitecek?: Süreli bir antlaşma değildir. Yani Lozan ne zaman bitecek sorusunun cevabı net olarak “bitmeyecek”tir. Nitekim son zamanlardaki yaygın inanışın aksine Lozan Antlaşması 2023 yılında bitmeyecek de diyebiliriz.

Lozan Barış Antlaşması yukarıda da belirttiğimiz gibi dünya savaşı sonunda imzalanan “uluslar arası” bir antlaşmadır. Bu tür antlaşmalar belli bir süre esas alınarak imzalanmaz. Nitekim Lozan; bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslar arası alanda resmen tanınmasıdır. Dolayısıyla yaygın yanılgının aksine Lozan Antlaşması 2023 yılında ya da daha sonraki herhangi bir tarihte bitmeyecek. “2023” efsanesi Lozan’ın süresinin biterek kaynaklarımızın özgürce kullanılacağı ile ilgili değil, Cumhuriyetimizin 100. yılına atıfta bulunmaktadır.

Ancak Lozan’ın boğazlarla ilgili maddelerinde olduğu gibi taraflar bir araya gelerek bazı hükümlerin değiştirilmesi konusunda mutabakat sağlayabilirler. Nitekim 2. Dünya Savaşı’ndan önce Türkiye’nin talebi üzerine Lozan’ın boğazlar ile ilgili hükümleri tekrar görüşülmüş ve bu hükümler değiştirilerek Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalanmıştır.

Lozan Antlaşması’nın Gizli Maddeleri: Lozan Barış Antlaşması’nın herhangi bir gizli maddesinin olmadığı uzman tarihçiler tarafından ısrarla dile getirilmektedir.