Antik Çin Sanatı Türleri ve Özellikleri Nelerdir?
Antik Çin sanatı özellikleri nelerdir? Antik Çin’de hangi sanat dalları gelişme göstermiştir? Antik Çin’de sanatın birçok alanında gelişme yaşandı ve önemli şaheserler ortaya konuldu. Çin İmparatorluğu’nun farklı dönemlerinde, hanedanlar döneminde sanat anlayışı farklılıklar gösterdi. Özellikle Çin felsefesi ve dini, sanat anlayışı ve tarzı üzerinde etkili oldu. Çin sanat anlayışında en önemli figürlerden biri ejderhaydı.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
Antik Çin Sanatı
Halk oyuncakları, bronz kaplar, kaligrafi, şiir, resim, ipek, porselen, pişmiş toprak ordusu, opera ve gölge kuklası, Çin sanatının başlıca öğeleri olarak kabul edilebilir.
Üç Mükemmellik
Çin sanatı denilince akla gelen üç unsur; “Üç Mükemmellik”tir. Bunlar; güzel yazı sanatı, şiir ve resimdir. Kaligrafi denilen el yazısı sanatı Eski Çinliler için önemliydi. Onlara göre yazmak, önemli bir sanat türüydü. Sanatçılar mükemmel ve stil sahibi yazmayı öğrenmek için yıllarca çalışırlardı. 40 binden fazla karakterin her birinin hassas bir şekilde çizilmesi gerekiyordu. Ayrıca her bir karakterdeki her bir vuruş da belli bir sıraya göre çizilmeliydi. Çocuklar da kaligrafiyi okulda öğrenmeye başlarlardı. Çünkü kaligrafi sanatı konsantrasyon ve sabrı da geliştirirdi.
Çin kaligrafisi, duyguları ve fikirleri vuruş ve desenlerle ifade etmektir. Kaligrafi için hayvan kılından yapılmış fırçalar, kurum ve hayvan tutkalından yapılmış mürekkep, kağıt ve ipek kullanılırdı.
Tüm eğitimli insanların şiir yazması beklenirdi. Hatta Tang Hanedanlığı döneminde şiir yazmak o kadar önemli bir hale geldi ki şiir yazmak, memurluk sınavlarının bir parçasıydı.
Resim sanatı şiirden ilham alıp kaligrafi ile birleştirilmişti. Resimler genellikle manzara ve doğa resimleri şeklindeydi.
Çömlekçilik ve Porselen
Çin çömlekçiliğinin geçmişi 20 bin yıl öncesine dayanır. Başlarda basit ve pratik olan çömlekçilik zamanla daha karmaşık ve estetik hale geldi.
Han Hanedanlığı döneminde (MÖ 3. Yüzyıl) çini olarak bildiğimiz porselen sanatında ustalaştılar. Nitekim dünyada ilk porselen yapanlar Çinlilerdir ve bu sanatın tekniklerini yüzyıllar boyunca sır olarak sakladılar. Hem sanat hem de ihracat açısından önemliydi. Ming Hanedanlığı döneminde mavi beyaz vazolar Avrupa ve Asya’daki zenginlere satılırdı.
Antik Çin çanak çömlekleri ve porselenleri sadece nesne değil, ait oldukları dönemin kültürünün de timsalidir.
İpek Boyama
MÖ 2600’de ipekböceği kozasını gözlemleyerek ipek yapımını keşfetmişlerdi. Porselen sanatı gibi ipek yapma sanatının tekniklerini de yüzlerce yıl gizli tutmuşlardır. İpek yapımını öğrendikten kısa süre sonra bu malzemeyi tuval olarak kullanmaya başlamışlardır.
İpeğe canlı, doğal boya ve mürekkepler kullanarak fırça darbeleriyle harika portreler, manzaralar, tarihi ve mitolojik sahneler çizdiler. Ancak bu sanatı icra etmek hiç de kolay bir şey değildi. Çünkü ipek son derece hassastı ve olağanüstü beceri ve sabır gerektiriyordu.
İpek çok değerli ve pahalı olduğu için genellikle kraliyet ailesi ve zenginler için yapılırdı.
Ayrıca sumak ağaçlarının özsuyundan yapılan şeffaf bir kaplama olan “lake”yi birçok sanat eserine parlaklık ve güzellik katmak için kullanmışlardır. Lake, aynı zamanda sanat eserlerinin böcekten zarar görmesini de engellerdi.
Pişmiş Toprak Ordusu
Antik Çin sanatının olağanüstü örneklerinden biridir. MÖ 210 yılında inşa edilmiştir. Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huang’ın öbür dünyada korunması için binlerce heykelden oluşan bir ordudur. Pişmiş toprak ordusunda 8 bin asker heykeli ve 520 at heykeli vardır. Üstelik bu asker heykellerinin boyutları gerçek boyutlardaydı. Üniformalar, silahlar, zırhlar gibi ayrıntıların yanı sıra her askerin kendine özgü bir yüzü vardı.
Antik Çin’de Budist Sanatı
Kökeni Hindistan’a dayanan Budizm, MS 1. Yy.da Çin’e geldi ve böylece yeni bir sanatsal ifade kazanmış oldu. Antik Çin Budist sanatı, genellikle bronz ya da taştan yapılır; Buda’nın ve diğer önemli figürlerin oyulmuş heykellerinden oluşurdu. Heykeller boyanır ya da yaldızlanırdı. Ancak Antik Çin Budist sanatı sadece bu kadar değildi. Ayrıca duvar resimleri, el yazmaları ve ibadet için kullanılan süslü nesneleri de içerirdi. Buda’nın hayatından hikayeler ve Budist tanrıları, aydınlanmayı temsil eden nilüfer çiçeği gibi semboller kullanılırdı.
Budizm sanatı, Budizm inancının Çin’e yayılmasında önemli bir role sahiptir.
Yeşim Oymacılığı
Çinlilerin yeşim taşına önem verirdi ve yeşim taşını farklı şekil ve tasarımlarda oyarak önemli sanat eserleri ortaya koymuşlardı.
Yeşim taşının koruyucu ve iyileştirici özelliklere sahip olduğuna inandıkları için dini eserler başta olmak üzere heykel ve mücevher yapımında kullanırlardı. Yeşim oymacılığı çok fazla beceri ve sabır gerektiren bir işti çünkü bu taş çok sert bir yapıya sahiptir.