Bağışıklık Sistemi Nedir? Bağışıklık Sistemi Organları Nelerdir?

Bağışıklık sistemi nedir ve ne işe yarar? Bağışıklık sisteminin zayıf olduğunu nasıl anlarız? Bağışıklık sistemini güçlendirmek için neler yapabiliriz? Bağışıklık sistemi hakkında tüm bilgileri bu içeriğimizde bulabilirsiniz.

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Virüsler, bakteriler ve parazitlerin sebep olduğu hastalıklara karşı bizi koruyan, bu istilacılara karşı savaşan organ, hücre ve dokular bütünüdür. Bağışıklık sistemi, vücuda giren her yabancı maddeye karşı savaşır. Hastalıklara neden olan virüs, bakteri gibi faktörleri yok etmek için gerekli olan hücreleri geliştirir. Hastalıkla savaşan hücreler bağışıklık sisteminde depolanır ve dışarıdan gelecek bir mikrop saldırısına karşı savunmada bekler.

Bir yerimiz kesildiğinde virüs ve bakteriler derideki kesikten vücudumuza girer. Bu noktada bağışıklık sistemi devreye girerek bu yabancı maddelere karşı savunmaya geçer. Bağışıklık sistemi iyi çalışmazsa bu yara enfeksiyon kapar.

Bir sivrisinek ısırığından sonra, ısırılan yerde ortaya çıkan kırmızı ve kaşıntılı şişlik bağışıklık sisteminin iş başında olduğunun göstergesidir.

Günlük hayatımızda havada binlerce bakteri ya da virüsü solunum yoluyla içimize çekeriz. Neyse ki bağışıklık sistemimiz bunlarla baş eder. Ancak bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda mikrop bağışıklık sistemini aşar ve bunun sonucunda bazı hastalıklara yakalanırız. Ancak bağışıklık sistemi bu kez, vücuda girmiş olan yabancı maddelerle savaşına devam eder.

Bazı durumlarda bağışıklık sistemi yanlış çalışır. Böyle bir durumda örneğin alerjik durumlar ortaya çıkar. Başka bir örnek diyabet hastalığıdır. Diyabet hastalığı, bağışıklık sisteminin pankreastaki hücrelere uygunsuz şekilde saldırması ve onları yok etmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bunun gibi, pek çok hastalıkta temel sebep bağışıklık sistemi hatasıdır.

Bağışıklık sisteminin görevi nettir: Vücudu enfeksiyonlara karşı korumak. Bunu da üç farklı şekilde yapar:

1. Bakteri ve virüslerin vücuda girmesini engelleyecek bir bariyer oluşturur.
2. Vücuda bakteri ya da virüs gibi yabancı bir madde girdiğinde onunla savaşır.
3. Virüs ya da bakteri çoğalıp sorun yaratmaya başladığında onu ortadan kaldırır

Bağışıklık Sistemindeki Organlar Nelerdir?

Bağışıklık sistemi organları şunlardır;

Dalak: Yabancı hücreleri arayan kanı filtrelemekle görevlidir.

Timus: Göğüs kemiği ile kalbin arasında bulunur. T hücrelerinin üretilmesinden sorumlu olan timüs, bilhassa yenidoğan bebekler için hayati öneme sahiptir. Zira timüs olmazsa bebeğin bağışıklık sistemi çöker ve hayatını kaybeder.

Lenf: Bağışıklık sisteminin hücre ve proteinlerinin vücutta dolaşımını  ve aktarımını sağlar. Akkan olarak da bilinir.

Lenf Düğümleri: B ve T hücrelerinin merkezidir ve tüm vücuda yayılmış durumdadır. Koltuk altında, kasıklarda, çene altında, boyu ve dirsek bölgelerinde lenf düğümleri bulunur.

Lenf Bezleri: Geniz eti olarak da bilinir. Bakteri ve virüsleri, onların ürettiği antikorları yakalamakla görevlidir.

Kemik iliği: Kırmızı ve beyaz kan hücrelerini üretmekle görevlidir. Kök hücrelerin merkezi olan kemik iliği, bağışıklık sisteminin tüm hücrelerinin kökenidir.

Antikorlar, kemik iliği, bademcikler ve karaciğer de bağışıklık sisteminin bileşenlerindendir.

Antijen ve Antikor Nedir?

Hastalığa neden olan virüs ve bakteri gibi istilacılar antijen olarak adlandırılır. Antijenler, vücutta bağışıklık tepkisini tetikler. Antijenlerle savaşmak için proteinler üretilir. Bu proteinler de antikor olarak adlandırılır.

Bağışıklık sisteminin düzgün çalışması da önemlidir. Başka bir deyişle bağışıklık sistemi iyi ve kötü hücreleri ayırt edebilmelidir. Bu noktada devreye antikorlar girer ve kötü ile iyi hücreleri birbirinden ayırarak kötü olanlara saldırır.

Bağışıklık Hücresi Türleri Nelerdir?

Bağışıklık hücreleri kan dolaşımında yer alır ve bunlara beyaz kan hücreleri denir. Beyaz kan hücreleri, bağışıklık sisteminin en önemli parçasıdır. Çünkü bakteri ve virüsleri yok etmek için birlikte çalışan farklı hücrelerin bir koleksiyonudur.  Beyaz kan hücrelerinden bazıları lökositler, lenfosit, monositler, B hücreleri ve T hücreleridir.

B Hücreleri: B lenfositleri olarak da adlandırılan B hücreleri antijenlere bağlanarak onları nötralize eden antikorlar üretir. Her B hücresi, belirli bir antikor üretir. Örneğin griple savaşan özel bir B hücresi vardır.

T Hücreleri: T lenfositleri olarak da adlandırılan T hücreleri enfekte olmuş iyi hücrelerden vücudu kurtarmakla görevlidir. Yardımcı T hücreleri ise B hücrelerine antikor üretme komutu gönderir. Katil T hücreleri de enfekte olmuş hücreleri yok etmekle görevlidir.

Hafıza Hücreleri: Vücuda daha önce saldırmış olan antijenleri hatırlayarak yeni saldırıya karşı antijenin savaşmasına yardımcı olur.

Bağışıklık Nasıl Kazanılır?

Mükemmel bir uyumla çalışan bağışıklık sistemi enfeksiyonlara karşı uyum sağlama yeteneğine sahiptir. Vücudumuz aktif bağışıklık ve pasif bağışıklık olmak üzere iki şekilde bağışıklık kazanır.

Aktif Bağışıklık

Vücudumuzun zaman içinde bağışıklık geliştirmesine aktif bağışıklık denir. Her hasta olduğumuzda, bağışıklık sistemimiz o hastalıkla nasıl savaşacağını öğrenir. O hastalık vücudumuza tekrar saldırdığında da vücudumuz artık buna hazır hale gelmiş olur ve antikorlar üreterek savunmaya geçer. Aşı da aktif bağışıklık kazanmanın bir yöntemidir.

Pasif Bağışıklık

İnsanlar doğduğunda belli bir oranda bağışıklıkla dünyaya gelir. Çünkü anne karnındaki bebekler, bu süreçte annelerinden antikor alırlar. Dünyaya geldiklerinde de anne sütünden antikor kazanırlar. Bu şekilde, vücudumuzun kendi bağışıklık sistemi tarafından geliştirilmeyen bağışıklığa pasif bağışıklık denir.

Bağışıklık Sistemi ve Aşılar

Öldürülmüş mikroplar aşı yoluyla vücudumuza girdikten sonra bağışıklık sistemimiz savunmaya geçerek antikor oluşturur. Böylece gerçek bir hastalık saldırıya geçtiğinde vücudumuz bu mikroba karşı hazırlıklıdır ve antijenleri etkisiz hale getirir.

Bağışıklık Sisteminin Zayıf Olduğunu Nasıl Anlarız?

Daha kolay ve sık hastalanma, hastalığı daha ağır geçirme, uzun süre atlatamama gibi durumlar bağışıklık sisteminin yeterince güçlü olmadığının göstergeleridir.

Bağışıklık Sistemini Nasıl Güçlendirebiliriz?

Bu sorunun cevabı aslında çok basit. Vücudumuzu milyonlarca bakteri, mikrop, toksin ve parazitlere karşı korumakla görevli olan bağışıklık sistemimizi sağlıklı bir yaşam tarzıyla güçlendirebiliriz.

• Sigara içmemek,
• Düzenli egzersiz yapmak,
• Yeterli miktarda meyve ve sebze tüketmek, düzenli beslenmek
• Stresten mümkün olduğunca uzak durmak,
• Uyku düzenine dikkat etmek
• Aşırı alkol kullanımından kaçınmak

bağışıklık sistemini güçlendirmenin en etkili yöntemleridir. Piyasada bağışıklık güçlendirici adıyla satışı yapılan ürünlerin, bağışıklık sistemini güçlendirme konusunda gerçekten etkili olduğu henüz kanıtlanmamıştır.