İlk Çağ Medeniyetleri ve Özellikleri Nelerdir?

İlk çağ medeniyetleri ve özellikleri nelerdir? İlk çağ tarihinde dünyanın farklı bölgelerinde önemli ve büyük medeniyetler kurulmuştur. Bu medeniyetlerin başlıcaları nelerdir ve hangi özelliklere sahiptirler?

İlk Çağ Medeniyetleri ve Özellikleri

Medeniyetlerin oluşumu ve yerleşim yerlerinin belirlenmesinde  yeryüzü şekilleri, iklim yapısı ve su kaynaklarına yakınlık gibi faktörler etkili olmuştur. Dünyada ilk medeniyetler daha çok orta iklim kuşağında yerleşmiştir.

Tarımsal üretime ve yerleşik yaşama geçerek köyler kuran insanoğlu, uygun iklim koşullarına sahip su kenarlarını tercih etmişlerdir.

İlk çağ tarihindeki bu medeniyetler ve özellikleri şöyledir;

İran Medeniyeti

İran topraklarında ilk büyük medeniyet MÖ 9. Yüzyılda Medler tarafından kurulmuştu. MÖ 6. Yüzyıldan itibaren ise İran’da Perslerin güçlü bir hakimiyet kurduğunu görüyoruz. Persler bölgede hakim olduktan kısa bir süre sonra Anadolu’dan Mezopotamya’ya, Mısır’dan Makedonya’ya kadar oldukça geniş bir alanı kapsayan imparatorluklarını kurdular. Persler;

• Ülkeyi satraplık denilen eyaletlere ayırdılar
• Tarihteki ilk düzenli posta teşkilatını kurdular
• Tarihin en önemli ticaret yolu olan Kral Yolu’nu yaptılar

Hint Medeniyeti

Hindistan’da ilk uygarlığın ortaya çıkışı MÖ 3000’lere kadar uzanır. Hint medeniyeti;

• Matematikte sıfırı ilk kez kullandı
• Müzikte bilinen ilk notalama yöntemini kullandılar
• Resim ve heykel sanatında ilerlediler
• En katı sınıf ayrımı sistemi olarak kabul edilen kast sistemini uyguladılar. Kast sisteminde sınıflar baba mesleklerine göre ayrılır ve sınıflar arası geçiş yasaktır.

Çin Medeniyeti

Çin’de ilk uygarlığın ortaya çıkışı MÖ 4000’lere kadar uzanır. Çin medeniyeti;

• Mimari, heykel, resim, seramik alanlarında gelişme gösterdiler
• İpek böcekçiliğinde ve ipek dokumacılığında geliştiler
• Akupunkturu kullandılar
• Kağıt, barut, matbaa, mürekkep ve pusulayı icat ettiler

Mezopotamya Medeniyetleri

Kelime anlamı “iki nehir arasındaki ülke” olan Mezopotamya, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan ve verimli toprakları ve uygun yer şekilleri ile MÖ 4000’lerden beri uygarlıklara ev sahipliği yapmıştır. Mezopotamya’daki medeniyetlerin başlıcaları Sümerler, Akadlar, Elamlar, Babiller ve Asurlardır.

Sümerler

• Mezopotamya’nın kurucu kültürü olarak bilinen Sümerler;
• Çivi yazısını icat ettiler
• Tarihin ilk yazılı kanunlarını yaptılar
• Gılgamış, Tufan ve Yaratılış destanlarını yazdılar
• Gece ve gündüzü 12 ‘şer saat olarak hesapladılar, 1 yılı 30’ar günlük 12 aya böldüler
• Ay ve Güneş tutulmalarının zamanının hesapladılar
• Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn gibi gezegenleri tespit ettiler
• Ay yılı esaslı takvimi geliştirdiler
• Daireyi 360 dereceye bölerek geometri ve matematik bilimlerinin temelini attılar
• Ziggurat adı verilen 7 katlı tapınaklar inşa ettiler

Babiller

• Tıp, astronomi ve matematikte geliştiler.
• Hammurabi kanunlarını yaptılar
• Mimaride gelişme gösterdiler. (Babil’in Asma Bahçeleri dünyanın yedi harikasından biridir)
• Asurlular
• Ticaretle uğraşan Asurlular ticaret sayesinde çivi yazısını Anadolu’ya götürdüler. Böylece Anadolu’da tarih çağlarının başlamasını sağladılar
• Tarihte bilinen ilk kütüphaneyi kurdular
• Ulaşım, madencilik, dokumacılık ve çiftçilikte geliştiler

Yunan Medeniyeti

Yunan medeniyetinin temeli Dorlar tarafından atılmıştır. Yunan medeniyetinin başlıca özellikleri şöyledir;

• Polis adı verilen şehir devletleri kurdular
• Yunan yönetici Solon, doğuştan gelen soyluluğu kaldırdı.
• Yunan yönetici Klistenes, tüm yurttaşlara devlet yönetimine katılma hakkı getirdi. (Demokrasinin ilk uygulamaları)
• Fenikelilerden öğrendikleri alfabeyi geliştirerek kendi alfabelerini oluşturdular
• Tanrıları adına her dört yılda bir olimpiyat oyunları düzenlediler
• Özgür düşünceyi ve pozitif bilimleri geliştirdiler
• Botanik ve Zooloji alanlarının temellerini attılar
• Felsefe alanında Sokrates, Platon, Aristoteles,
• Matematikte Pisagor
• Tarih alanında Heredot,
• Tıp alanında Hipokrat, Yunan medeniyetinin yetiştirdiği bilginlerdir.

Anadolu Medeniyetleri

Uygarlığın beşiği Anadolu’daki başlıca medeniyetler Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Urartular ve İyonyalılardır.

Hititler

• Tarihin ilk meşruti krallık yönetimini kurdular
• Anadolu’nun ilk kanunlarını yaptılar
• Anal adı verilen yıllıklarla objektif tarih yazıcılığının temellerini attılar
• Pankuş adı verilen meclis kurdular
• Hitit kraliçelerine Tavananna denirdi ve kraliçe yönetimde söz sahibiydi.
• Aile hukukuna önem verdiler

Urartular

• Tarımsal üretimi arttırmak amacıyla sulama kanalları ve barajlar inşa ettiler
• Kaleler, saraylar, tapınaklar inşa ettiler, mimaride geliştiler
• Süsleme sanatları, maden işçiliği ve kuyumculukta geliştiler.

Lidyalılar

• Kral Yolu üzerinde yaptıkları ticaretle zenginleştiler
• Parayı icat ettiler

Frigyalılar

• Dokumacılık, madencilik ve ağaç işlemeciliğinde geliştiler
• Tapetes adlı kilimleri yaptılar
• Çivi kullanmadan mobilya yaptılar
• Fibula adında çengelli iğne icat ettiler
• Kayaları oyarak kaya mezarları yaptılar
• Fabl denilen hayvan hikayelerini dünya edebiyatına kazandırdılar

İyonyalılar

• Özgür düşünce ve pozitif bilimlerin öncülerindendirler.

Mısır Medeniyeti

• Hiyeroglif denilen resim yazısını kullandılar
• Yazılarını bitki liflerinden yaptıkları papirüslere yazdılar
• Astronomi, matematik ve geometride geliştiler
• Güneş yılı esaslı takvimi geliştirdiler
• Ağrı kesici kullanarak diş çekimi ve tedavisi yaptılar
• Ölümden sonraki yaşam inancı nedeniyle ölülerini mumyaladılar. Bu da anatomi, tıp ve eczacılıkta gelişmelerini sağladı
• Mimaride geliştiler. Firavun mezarları olan piramitleri yaptılar

Doğu Akdeniz Medeniyeti

Doğu Akdeniz medeniyetini Fenikeliler ve İbraniler oluşturur

Fenikeliler

• Tarihte kolonicilik hareketini başlattılar
• Fenike alfabesini oluşturarak günümüz alfabe sisteminin temelini attılar

İbraniler

• Yahudiliği benimseyerek tarihte tek tanrı inancını benimseyen ilk topluluk oldular