Mumyalama Nasıl Yapılır? Antik Mısır’da Mumyalama İşlemi

Özellikle Antik Mısır ile özdeşleşmiş olan mumyalama nasıl yapılır? Mumyalama işleminin amacı nedir ve hangi yöntemlerle yapılır? Bu soruların cevabına geçmeden önce mumya kelimesinin anlamına bakalım;

Mumya; sözlük anlamı itibarıyla “korunan beden, vücut” demektir. Mumyalama işlemi sırasında kullanılan ve “mumia” adı verilen zift türü maddeden adını alır.

Mumyalama Neden Yapılır?

Eski Mısır’da çok tanrılı bir inanç sistemi hakimdi. Bu çok tanrılı inanç sisteminde ölümün bir son olmadığına, ölümden sonra ruhun tekrar dirilip bedene geri döneceğine inanılırdı. İşte bu inanç, ölümden sonraki hayat için hazırlanmalarını gerektiriyordu. Kişinin öldükten sonra mumyalanması da bu inancın bir eseriydi. Amaç, öldükten sonra kişinin ruhunu korumak, bedenin bozulmasını da engellemekti.

Kimler Mumyalanırdı?

Burada özellikle belirtilmesi gereken nokta; her ölen kişinin mumyalanmadığıdır. Zira mumyalama işlemi oldukça özel bir işlem olduğu ve çok masraflı olduğu için sadece üst sınıf mensuplarının cesetleri bu işleme tabi tutulurdu. Antik Mısır’da firavun ve ailesi dışında diğer yönetici kesim ve din adamları üst sınıf mensuplarıydılar. Toplumun diğer kesiminde ise ölüler sıradan tabutlar ile kum içine gömülürdü. Bunların mezarlarına labirent adı verilirdi.

Üst sınıfa mensup kişilerin ölüleri dışında bu kişilerin hayvanları da asil sayıldığı için o hayvanların bedeni bile mumyalama işlemine tabi tutulurdu. Ayrıca çok tanrılı Antik Mısır inancında bazı hayvanlar tanrı ve tanrıçaları temsil ederdi ki kedi bu hayvanların başında gelirdi. Eski Mısır’da bir çok kedi dışında köpek ve hatta timsahların mumyalandığı bilinmektedir. Hatta Antik Mısır’da mumyalanmış hayvanların sayısının yaklaşık 1 milyon civarında olduğu bilinmektedir.

Mumyalama Nasıl Yapılır?

Antik Mısırlılar ölen kişinin bedenini önce özel yapım yağlarla ovalardı ve bu işlemin ardından ölünün bedeni oldukça uzun keten kumaşlarla sarılarak kapatılırdı. Ancak elbette bandajlamadan önce bir çok özel işlem gerçekleştirilirdi. Bu işlemlerin başında iç organların vücuttan çıkarılması gelirdi. Zira bu organların çürüyüp bedene zarar verme durumu söz konusuydu. Beynin, ucu kıvrımlı bir alet yardımıyla burun deliklerinden akıtılıp çıkarılması bu işlemlere bir örnektir. Ancak kalp ve böbrek dışındaki diğer iç organlar; yani mide, bağırsak, karaciğer ve akciğerler cesetten çıkarıldıktan sonra kurutulur ve özel çömleklere konulurdu. Beyin ise Antik Mısır’da önemli bir organ olarak görülmediği için aynı şey beyin için yapılmazdı.

Kanopik Kavanozlar

Genellikle taştan yapılan ve cenaze törenlerinde ölen kişinin organlarının bulundurulduğu özel kavanozlardır. Gök tanrısı Horus’un dört oğlunun başıyla süslenirdi.

Horus’un oğullarından Imsety’nin kafasının şekli insan kafası, Qebehsenuf’un kafası şahin kafası, Hapy’nin kafası babun kafası, Duamatef’in kafası çakal kafası şeklindeydi.

şekliyle süslenmiş olan kavanozda karaciğer,

• Imsety’nin insan kafası vardı ve karaciğeri taşıyıp koruyordu.
• Qebehsenuf’un şahin kafası vardı ve bağırsakları taşıyor ve koruyordu.
• Hapy’nin babun kafası vardı ve akciğerleri taşıyor ve koruyordu.
• Duamatef’in çakal kafası vardı ve mideyi taşıyıp koruyordu.

Mumyalama İşlemi Kaç Gün Sürerdi?

İç organların çıkarılmasından sonra bunlardan kalan boşluklar saman ya da talaş gibi malzemeler ile doldurulur ve ardından vücudun dikilmesine geçilirdi. Son olarak bedenin bozulmasını engelleyerek korunmasını sağlayan natron isimli bir tür tuz  ile beden kaplanırdı ve ceset 40 gün boyunca bekletilirdi. Amaç cesedi tamamen kurutmaktı. Ardından ceset keten kumaşlarla sarıldıktan sonra reçineyle kaplanırdı. Bunun amacı da nemli ortamla teması engellemek ve çürümenin önüne geçmektir. Cesedin sarılma işlemi sırasında güzel kokulu esanslar sürülürdü. Tüm bu işlemler tek bir seferde bitmez, mumyalama işlemi 2 aydan uzun sürerdi.

Mumyalara Maske Takılması ve Tabuta Konulması

Ölünün bedenindeki uygulamalar bittikten sonra yüz kısmına bir maske takılırdı. Ölü maskesi denilen, genellikle tahta malzemeden boyanarak yapılan ve ölen kişinin bir portresi niteliğinde olan bu maskenin yüze konulması ile ruhun, ölen kişiyi tanıyabildiğine inanırlardı. Mısır krallarının yani firavunların yüz maskeleri ise işlenmiş altından olurdu.

Mumyalama tamamen bittikten sonra tüm bu uygulamalar sırasında orada hazır bekleyen rahipler son duayı yapar, ölüm tanrısı Anubis’i simgeleyen bir çakal kafası maske takarlardı. Ardından mumyayı; Mısır resim yazısı olan hiyerogliflerle, tanrıların resimleri vs. ile süslenmiş olan tabuta koyarlardı.

Günümüzde Mumyalama Yapılıyor mu?

Mumyalama işlemi Antik Mısırlıların tıp ve eczacılık alanında gelişmelerini de sağlayan çok özel bir işlemdi. Ancak mumyalama sadece Antik Mısır’a özgü değildir. Zira tarihte bir çok medeniyette mumyalama işlemi yapıldığı bilinmektedir. Hatta günümüzde bazı Afrika kabilelerinde mumyalama işlemi yapılmaya devam etmektedir.