Antik Mısırlıların Uygarlığa Katkıları Nelerdir?

Dünyanın en eski uygarlıklarından biri olan Antik Mısırlıların uygarlığa katkıları nelerdir? Bulundukları coğrafyanın da etkisiyle diğer medeniyetlerle pek fazla etkileşim içinde bulunmayan Antik Mısırlılar, özgün bir uygarlık geliştirmiş; bir çok alanda insanlık tarihine önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Antik Mısırlıların Uygarlığa Katkıları

Antik çağlarda dönemin şartları ve teknolojik durumu göz önünde bulundurulduğunda gelişme gösterdikleri alanlara baktığımızda Mısırlıların gelişmiş bir uygarlık olduğu görülmektedir.

Medeniyet tarihine katkıda bulundukları alanlar;

• Mimari
• Gemi Yapımı
• Papirüs
• Yazı
• Matematik
• Makyaj
• Diş bakımı
• İlaç
• Takvim
• Cerrahi aletler
• Mürekkep
• Saban ve orak
• Saat
• Peruk
• Mumyalama

Antik Mısırlılar ve Mimari

Başta piramitler olmak üzere inşa ettikleri saray, mezar gibi yapılarla mimari alanda gelişme göstermişlerdir. Yapıları inşa ederken kaldıraç ve rampa gibi aletler kullanmışlardır. Piramitler ile ilgili detaylı bilgi için bknz; Mısır Piramitleri ve Özellikleri

Antik Mısır’da Gemi Yapımı

Ulaşım amacıyla yol inşa etmek yerine Nil Nehri üzerinden ulaşım ihtiyaçlarını karşılamayı tercih eden Mısırlılar tekne inşasında adeta uzmanlaşmışlardı. Nil Nehri Mısır İmparatorluğunun merkeziydi; büyük şehirlerin birçoğu Nil Nehri kıyısında yer alıyordu ve bu da ulaşım için tekne kullanmayı bir zorunluluk haline getiriyordu.

Papirüsten yaptıkları küçük teknelerden sonra ahşaptan tekne yapmayı öğrendiler. Bunun için akasya ve sedir ağacı kullandılar. Bu teknelerde çivi kullanmadılar. Tahtaları birbirine tutturmak için çivi kullanmak yerine halatla bağladılar. Zaman içinde büyük kargo gemileri inşa ederek diğer ülkelerle Nil Nehri üzerinden ticaret yaptılar. Bu gemiler 500 ton ağırlığına kadar yük taşıyabilirdi.

Mısırlılar sadece ulaşım, balıkçılık ya da ticaret için tekne ve gemi yapmadılar. Ahirette cennete gitmek için bir tekneye ihtiyaç olduğuna inandıkları için ölülerin mezarlarına tekne de gömerlerdi. Örneğin Firavun Tutankamun’un mezarında 35 tekne vardı.

Papirüs

Bir çeşit bitki olan papirüs Mısırlılar tarafından öncelikle kağıt yapımında kullanıldı. Özellikle resmi işlerde kayıt tutmak için papirüs liflerinden yaptıkları kağıtları kullanan Mısırlılar, Yunanistan’a da papirüs ticareti yapmışlardır. Ancak bu kağıdın yapımını bir sır olarak saklamışlardır.

Yazı / Hiyeroglif

En önemli gelişmelerden biri yazıdır. Mısırlılar bir resim yazısı olan hiyeroglifi geliştirdiler. Sembollerden oluşan bir yazı çeşidi olan hiyeroglif ile Mısırlılar pek çok şeyin kaydını tutabilmiş; böylece günümüz açısından tarihe bir ışık tutmuşlardır. Yazının icadı ile ilgili detaylı bilgi için Yazının İcadı ve Önemi başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Matematik

Mısırlıların kullandığı sayılar günümüzdekinden daha farklıydı. Örneğin 2,3,4,5…. gibi sayıları bilmiyorlardı. Sayı sistemleri 1, 10, 1000 gibi sayılardı. 4 sayısını yazmak için dört tane 1 sayısını yan yana getirerek yazarlardı. Başka bir örnek verecek olursak; 20 sayısını yazmak istediklerinde iki tane 10 sayısını yan yana getirirlerdi. (1010 gibi)

Matematikte normal sayıları kullanmak yerine ondalık sistem kullanmışlardır.

Piramitleri inşa etme sürecinde matematikten bolca faydalanmışlardır.

Makyaj ve Diş Bakımı

Antik Mısır’da makyaj yapmak yaygın bir durumdu. İs ve mineral kullanarak gözlerine sürerlerdi. Ancak bu makyaj sadece kadınlara özgü bir durum değildi ve erkekler de gözlerine sürme çekerlerdi.

Makyaj bir moda değildi ya da estetik amaçlı yapılan bir şey değildi. Mısırlıların gözlerine sürme çekmelerinin amacı, gözlerini güneşten koruduğuna inanmalarıydı.

Antik Mısır’da yiyeceklerin içinde kum olması her zaman görülen bir durumdu. Bu da dişlerinin zarar görmesine yol açıyordu. Böylece dişlerine iyi bakmanın bir yolunu bulmuşlardı. Hayvan külleri ile yumurta kabuklarını karıştırarak elde ettikleri karışımla dişlerini fırçalarlardı.

İlaç

Arkeolojik kazılardan elde edilen bulgulara göre Antik Mısır’da yedi yüzden fazla ilaç türü kullanılmaktaydı. Bu bulgular dönemin doktorlarının yanık ve kırık kemik tedavisinde kullandığı ilaçların günümüzdekilere benzer olduğunu gösteriyor. Ancak diğer yandan ilaç niyetine timsah dışkısını kullanırlardı.

Takvim

Mısırlılar astronomi alanındaki çalışmaları sonucunda güneş yılı esaslı takvimin temelini attılar. Bu takvim günümüzde kullanmakta olduğumuz miladi takvimin temelini oluşturur.

Mısırlılar yılı her biri 120 gün olan üç döneme ayırmışlardı;

Su Baskını Mevsimi (Akhet)

Ekinlerin ekimi ve büyümesi (Perit)

Hasat (Şemu)

Cerrahi Aletler

MÖ 1600’lerde yazılan bir papirüs Antik Mısır’da cerrahi üzerine yazılmış tıbbi bir metindir ve bu papirüste mısırlıların farklı ameliyatlarda kullandıkları aletlerin listesi yer alır. Bu listeye göre ameliyatlarda pamuklu çubuk, bandaj gibi malzemeler kullanmışlar; cerrahi dikişler atmışlardır.

Kahire’deki bir müzede de Antik Mısır’da ameliyatlarda kullanılan makas, bakır iğne, neşter, kıskaç ve pens gibi cerrahi aletler sergilenmektedir.

Mürekkep

Hiyeroglif denilen resim yazısını kullanan ve bu yazıyı papirüs bitkisinin liflerinden yaptıkları kağıtlara yazan Mısırlılar; is, balmumu ve bitkisel sakızı karıştırarak siyah mürekkep yaparlardı. Papirüs parçaları üzerinde yapılan analizlerde Mısırlıların yaptığı bu mürekkebin ayrıca bakır içerdiği de tespit edilmiştir.

Saban ve Orak

Tarım yapmak Mısırlılar için önemliydi. Tarımı kolaylaştırmak için saban ve orak icat etmişlerdir. Tarlaları sürmek için kullandıkları sabanın yanı sıra arpa ve buğday gibi tahılları kesip hasat edebilmek için kavisli bir bıçak şeklinde olan orakı kullanmışlardır.

Saat

İnsanlık tarihinde güneş saatini ilk kez Mısırlılar kullanmıştır. Gölgenin uzunluğuna bakarak zamanı tespit edebildikleri gnomon denilen bir çubuk kullanmışlardır.

Peruk

Antik Mısır dönemine ait arkeolojik eserlerde mısırlıların başlarında peruk olduğu sıkça görülür. Binlerce yıl öncesinde peruk takmalarının sebebi estetik amaçlı değildi. Peruk takıyorlardı çünkü bu şekilde saçsız başlarını yaz aylarının sıcağından korumaya çalışıyorlardı. Ayrıca hijyenik amaçlı; bitlerden korunmak için peruk kullanırlardı.

Mumyalama

Antik Mısır inancında ölüm bir yok oluş değildi ve ölümden sonraki hayata inanıyorlardı. Bu nedenle de ölülerini mumyalarlardı ki böylece öbür dünyaya geçişte bedeni koruduklarını düşünüyorlardı. Mumyalama işlemleri Antik mısırlıların tıp, eczacılık ve anatomi alanlarında da gelişme göstermelerini sağlamıştır. Mumyalama ile ilgili detaylı bilgi için Antik Mısır’da Mumyalama başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.