Finlandiya Eğitim Sistemi Nasıl?

Finlandiya eğitim sistemi dünyanın en başarılı eğitim sistemleri arasında başı çekiyor. Finlandiya eğitim sistemi nasıldır ve neden bu kadar başarılıdır? Bu içeriğimizde Finlandiya eğitim sistemine dair tüm bilgilere ulaşabilirsiniz.

Finlandiya Eğitim Sistemi

Finlandiya eğitimini anlayabilmek için eğitim kademeleri ve müfredat hakkında teknik bilgilere bir bakalım.

Finlandiya’da eğitim basamakları ise şöyledir;

• Erken çocukluk eğitimi
• Okul öncesi eğitim
• İlk ve orta öğretim (temel eğitim)
• Genel lise eğitimi
• Mesleki eğitim
• Yükseköğretim

Erken Çocukluk Eğitimi

Erken çocukluk eğitimi Finlandiya eğitim sisteminin bir parçasıdır ve çocuğun eğitiminde önemli bir aşamadır. Yaşam boyu öğrenmenin temelini oluşturur. Velilerle işbirliği içinde çocuğun bütünsel büyümesini, gelişmesini ve öğrenmesini teşvik eder. Oyun yoluyla öğrenme çok önemlidir. Erken çocukluk eğitimine katılım zorunlu değildir. Ebeveynleri istediği takdirde 9-10 aylıktan itibaren çocuklarını erken çocuk eğitimi merkezlerine verebilirler. Ebeveynler çocuklarına evde bakmayı tercih ederse, çocukları üç yaşına gelene kadar evde bakım izni ve ödeneği alırlar.

Erken çocukluk eğitiminde çocuğun çıkarına öncelik verilir. Çocuğun bakım ve korunma hakkı vardır ve kararlarda çocuğun görüşü dikkate alınır. Çocukların önceki deneyimleri, ilgi alanları ve yeterlilikleri öğrenmenin başlangıç noktasıdır. Çocuklar yeteneklerine göre etkinliklerin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde görev alırlar. Her çocuk için erken çocukluk eğitim ve bakım planı personel-ebeveyn ve çocuk işbirliği ile hazırlanır. Planın başlangıç noktası çocuğun ilgi alanları ve bireysel güçlü yönleridir.

Okul öncesi Eğitim

İlkokuldan önceki 1 yıl okul öncesi eğitimdir. Haftanın 5 günü günde 4 saat eğitim verilir. Eğer çocuğun dili Fince ya da İsveççe değilse, bu dili öğrenme konusunda destek verilir. Okul öncesi eğitimde bolca oyun zamanı ve açık hava etkinlikleri vardır. Bu aşama ilkokula hazırlık dönemidir.

İlk ve Ortaöğretim

İlk ve ortaöğretim 7-16 yaş arasını kapsar. Yani 9 yıldır. Eğitim ücretsizdir ve öğrenciler ayrıca öğrenme materyallerinden, günlük okul yemeklerinden, sağlık ve sosyal yardım hizmetlerinden, okula ulaşım hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilirler. Finlandiya’da 1948 yılından beri ücretsiz okul yemeği verilir. Bir okulda ortalama 250 öğrenci bulunur. Fince ve İsveççe olmak üzere 2 resmi dil vardır. Ancak okulların %90’ında Fince konuşulur.

Okullarda hemşire, diş hekimi, psikolog ve sosyal hizmet uzmanları görev yapar.

9 yıllık eğitimde toplam 20 zorunlu ders vardır. 1. Sınıftan 6. Sınıfa kadar derslerin çoğu aynı sınıf öğretmeni tarafından öğretilir. 7. Sınıftan 9. Sınıfa kadar branş öğretmenleri derslere girer. Temel eğitimde okutulan dersler şöyledir;

• Ana dil ve Edebiyat
• İkinci ulusal dil (İsveççe ya da Fince)
• Yabancı diller
• Matematik
• Çevre çalışmaları
• Biyoloji
• Coğrafya
• Fizik
• Kimya
• Sağlık eğitimi
• Din
• Etik
• Tarih
• Sosyal çalışmalar
• Müzik
• Görsel sanatlar
• El sanatları
• Beden Eğitimi
• Ev ekonomisi
• Rehberlik danışmanlığı

Bu dersler dışında çapraz yeterlilikleri öğrenirler. Bunlar arasında düşünmeyi ve öğrenmeyi öğrenme, kültürel yeterlilik, etkileşim, kendini ifade edebilme, kendine bakma, günlük yaşamı yönetme sayılabilir.

Öğrenciler sürekli değerlendirme ve yarıyıl sonunda yapılan nihai değerlendirmeye tabi tutulurlar. Ancak bu değerlendirmeler öğretmenler tarafından bireysel olarak yapılır. Amaç öğrencileri birbirleriyle yarıştırmak değil, gelişimlerini takip edip doğru yönlendirmeler yapmaktır. Öğretmenler düzenli olarak geri bildirimde bulunur. Böylece öğrencilerin güçlü yönlerini ve zorluklarını fark etmelerini sağlarlar. Değerlendirme 4-10 arasıdır. Buna göre;

• 10 mükemmel
• 9 çok iyi
• 8 iyi
• 7 tatmin edici
• 6 orta
• 5 yeterli
• 4 başarısız

1.ve 2. Sınıflarda haftada 20 saat ders verilir. Daha yüksek sınıflarda ders saati giderek artar.

Lise Eğitimi

Genel üst düzey orta öğretim olarak adlandırılan lise eğitimi genellikle 3 yıldır. Üç yılın sonunda 150 krediyi tamamlayıp  ulusal yeterlilik sınavına girerler.

Lisede öğrencilere geleceğe yönelik planlar yapma, sürekli öğrenme gibi konularda rehberlik yapılır. Öğrenciler lise hayatlarında kimliklerini, insanlık algılarını, dünya görüşlerini, yaşam felsefelerini geliştirirler. Bilim ve sanat dünyasına ilgilerini geliştirir, yaşam yönetimi ve iş hayatı becerilerine yönelik yeteneklerini geliştirirler. Lise müfredatında dersler şöyledir;

• Ana dil ve debiyat
• İkinci ulusal dil ve yabancı diller
• Matematik ve doğa bilimleri (fizik, kimya, biyoloji, coğrafya)
• Beşeri bilimler ve sosyal bilimler (felsefe, tarih, sosyal bilgiler, psikoloji),
•  Din ve dünya görüşü çalışmaları
• Beden eğitimi, sanat ve beceri konuları ile sağlık eğitimi
• Öğrenciye kazandırılması gereken çapraz yeterlilikler ise şöyledir;
• Refah yeterliliği
• Etkileşim yeterliliği
• Yaratıcı yeterlilik
• Toplumsal yeterlilik
• Etik ve çevresel yeterlilik
• Küresel ve kültürel yeterlilik

Değerlendirme ise yıl notlarından ziyade çalışma birimlerine ve modüllere bağlıdır. Değerlendirmenin amacı öğrenme için destek ve rehberlik sağlamak, yeterlilik ve öğrenme için belirlenen hedeflere ulaşılmasını görünür kılmaktır.

Finlandiya Mesleki Eğitimi

Mesleki becerileri geliştirmek, ticaret ve sanayiyi geliştirmek gibi amaçlara sahip olan mesleki eğitimi yaşam boyu öğrenmeyi, öğrencilerin toplum üyesi olarak gelişimini destekler. Böylece öğrencilere ileriki yaşamlarında gerekli bilgi ve becerileri sağlayarak istihdamı teşvik eder.

Finlandiya’da ortaokulu bitiren öğrencilerin yarısı genel lise eğitimi yerine Mesleki eğitimi tercih etmektedir.

Yükseköğretim

Finlandiya yükseköğretim sistemi üniversite ve uygulamalı bilimler üniversitelerinden oluşur. Uygulamalı bilimler üniversiteleri uygulamalı araştırma ve geliştirmeyle uğraşır.

Birinci ve ikinci aşama yükseköğretim çalışmaları kredilerle ölçülür. 1 yıllık tam zamanlı eğitim ortalama 1600 saatlik öğrenci çalışmasına eşdeğerdir ve 60 kredi olarak tanımlanır.

Finlandiya Eğitim Sistemi Neden Başarılı?

Finlandiya eğitim sistemi, dünyanın en iyi eğitim sistemi olarak kabul edilmektedir. Peki ama neden? Bunun nedenlerini sıralamaya çalışalım;

• Finlandiya’da okullar arası öğrenme farklılıkları yoktur. Bu yüzden özel okul sayısı yok denecek kadar azdır ve aileler devlet okullarını tercih eder. Özel okul ile devlet okulu arasında bir fark görülmez.
• Üniversite de dahil olmak üzere eğitim tamamen ücretsizdir. Yani öğrenciler yemek, ulaşım vs. gibi hizmetlerden ücretsiz yararlanabilir.
• Finlandiya’da tüm çocuklar özel kabul edilir ve  farklı bilgi düzeylerine ve ilgi alanına sahip öğrenciler farklı sınıflarda bir aradadır.
• Öğretmenler yüksek eğitimlidir, yüksek lisans derecesine sahiptirler ve Finlandiya toplumunda öğretmenlere son derece saygı duyulur. Bu nedenle öğretmenlik en popüler meslek gruplarından biridir.
• Finlandiya’da öğrencilere bireysel destek ön plandadır. Okulda yapılan çalışmalar ve etkinlikler, hiçbir öğrencinin geride kalmamasını sağlar.
• Kütüphane sistemi çok gelişmiştir ki Finlandiya halkı dünyanın en aktif kütüphane kullanıcılarındandır.
• Eğitimde aileler aktif olarak yer alır ve çocuklarının eğitiminde okul ve öğretmenlerle tam bir işbirliği içindedirler.
• Her öğrenci her dersten büyük yüksek başarı sağlamak gibi bir yükümlülükte değildir. Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda eğitim programları öğretmenleri tarafından velileriyle işbirliği içinde hazırlanır. Yani öğrenciler ilgi duymadıkları konular hakkında bilgilenmeye zorlanmak yerine ilgi duydukları alana teşvik edilir ve kendi yeteneklerini keşfetmeleri sağlanır.
• Okullarda spor faaliyetleri oldukça yoğundur. Sanat ve spor gibi özel yeteneklere sahip olan öğrenciler bu alanlarda özel olarak eğitilir. Sosyal etkinliklere de son derece önem verilir.
• Öğrencilere ev ödevi neredeyse hiç verilmez. Öğretmenler ev ödevi vermek yerine öğrencilerinin hobileriyle uğraşmasını teşvik eder.
• Öğrenciler sıralamaya tâbi tutulmaz, birbirleriyle karşılaştırılmaz ve rekabete sokulmaz.
• Eğitimde yetkili ve sorumlu olanların tamamı eğitimcidir.
• Bir çocuk ister kırsal bir alanda yaşasın ister köyde yaşasın, şehirlerde yaşayan diğer öğrencilerle eğitimde aynı imkanlara ve şartlara sahiptir. Yani bir fırsat eşitsizliği durumu söz konusu değildir. OECD araştırmasına göre öğrenciler arasında öğrenme farklılıklarının en az olduğu ülke Finlandiya’dır. Çünkü Finlandiya eğitim sisteminde “eşitlik” ilkesi her şeyden önce gelir. Öğrenciler sınav kazanma odaklı değil öğrenmeyi öğrenme odaklı eğitilir.
• Finlandiya’da öğretmenler bir çok ülkeye göre okulda ve sınıflarda daha az zaman harcar.
• Devlet, 17 yaşına kadar her çocuk için ailelere 150 euro mali destek sağlar.
• Finlandiya’da standart testler yoktur. Sadece lise son sınıftaki öğrenciler ulusal bir sınava girerler.
• Öğrenciler eğitim hayatlarında, öğretmenleri tarafından belirlenmiş olan bireyselleştirilmiş bir temel ve notlandırma sistemine göre notlandırılır. Finlandiya eğitim sisteminde rekabete asla yer yoktur. Hem öğrenciler için hem öğretmenler için…
• Zorunlu eğitim sadece 9 yıldır. Okula çok erken saatte başlamanın öğrencilerin sağlığı ve olgunlaşması için uygun olmadığını düşünürler. Dersler en erken sabah 9’da başlar ve öğleden sonra 2’de biter.
• Tüm öğretmenlerin yüksek lisans derecesi vardır. 1-6. Sınıf derslerine giren öğretmenler pedagoji konusunda uzmandır.  Öğretmenlerin, ders programını öğrencilerin ihtiyaçlarına göre geliştirme insiyatifi vardır. Öğretmenlerin en çok önem verdikleri nokta, öğrencilerin, öğrenmelerinin sorumluluğunu üstlenmeyi öğrenmeleridir.

Sonuç olarak; Finlandiya’da öğrenciler, tüm gereksinimlere sahip olarak, stres ve kaygı olmadan, gereksiz konular hakkında endişe duymadan gerçek misyonlarına odaklanıyorlar. Huzur içinde insanca öğrenmek ve büyümek…