Hücre Nedir? Hücrenin Temel Kısımları Nelerdir?

Hücre nedir ve hücrenin temel kısımları nelerdir? Canlılar ile cansız varlıklar arasındaki en ayırıcı özellik hücredir. Çünkü hücre, cansız varlıklarda bulunmaz ve canlıların oluşumu hücre sayesindedir.

Hücre Nedir?

Hücre, odacık olarak da bilinir. Bir canlıyı oluşturan en küçük birime hücre denir. Hücre hem yapısal hem işlevsel özellikler gösterir. Latince’de “cellula” ismiyle anılır ve “küçük odacık” anlamına gelir. Hücreleri ancak mikroskop yardımıyla görebiliriz.

Hücreler, dokuların en küçük yapı taşıdır ve yaşamın tüm özelliklerini gösterir.

Atomlar molekülleri,

Moleküller makromolekülleri,

Makromoleküller ise makromoleküler kompleksleri oluşturur ve böylece hücre ortaya çıkar.

Tüm canlılar hücrelerden meydana gelir. Ancak insan, hayvan ve bitki ile birlikte bazı mantarlar birçok hücreden meydana gelirken mikroskobik canlılar tek hücrelidir.

Canlıların en temel özellikleri beslenme, boşaltım, solunum, üreme ve büyümedir. İşte tüm bunların gerçekleşmesi hücreler sayesindedir.

Hücrenin Temek Kısımları Nelerdir?

Hücreler temelde aynı olsa da görevleri ve bulundukları canlıya göre bazı farklılıkları vardır ve hücreler;

1. hücre zarı,
2. sitoplazma
3. çekirdek

olmak üzere üç temel kısımdan meydana gelir.

Hücre Zarı

Hücre zarına plazma zarı da denir. Hücreyi dış ortamdan ayırır ve seçici geçirgen canlı yapıdır. Seçici geçirgen demek; hücre zarının hücreye girecek olan maddeleri seçmesi, her maddenin hücreye girişine izin vermemesidir.

• Hücreye şekil verir
• Besin maddelerinin ve atık maddelerin hücreye giriş çıkışını ayarlar
• Hücreyi korur
• Gözenekli ve yarı geçirgendir
• Yapı taşları lipid ve proteinlerdir
• Sitoplazmaya şekil verir ve böylece dağılmasını önler
• Enzimleri taşır

Sitoplazma

Çekirdek ile hücre zarı arasını doldurur. Yumurta akı kıvamında, saydam ve akışkandır. Homojen nitelikte bir eriyiktir. Sitoplazma şunlardan oluşur;

• İnorganik maddeler (İyonlar, metal tuzları, asit ve bazlar)
• Organik maddeler (protein, karbonhidrat, yağ, hormonlar ve nükleik asitler)
• Su

Ayrıca sitoplazmanın içinde organeller gibi canlı yapılar ile inklüzyon cisimcikleri gibi cansız yapılar bulunur.

Organel Nedir?

Türkçedeki karşılığı “organcık” olan organeller, hücrenin organları gibidir.

Sitoplazmada bulunan ve beslenme, solunum ve boşaltım gibi temel yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşmesini sağlayan organeller şunlardır;

Endoplazmik Retikulum: Hücre zarı ve çekirdek zarı arasında yer alır. Sitoplazmada besin dolaşımı ile birlikte yağ ve hormon sentezi sağlamakla görevlidir.

Mitokondri: Hücrede enerji meydana getirirler.

Lizozom: Hücre içi sindirim yapmakla görevlidir.

Ribozom: Hücre içi protein sentezlemekle görevlidir ve en küçük organeldir.

Golgi Aygıtı (Golgi Cisimciği): Hücre tarafından salgılanan proteinleri depolar. Salgı (süt ve ter gibi) üretimi yapar.

Kloroplast: Yapısındaki klorofil sayesinde bitkilere yeşil rengini veren kloroplast, hayvan hücrelerinde bulunmaz. Fotosentez yaparak besin ve oksijen üretilmesinden sorumludur.

Koful: Hücre için fazlalıkları ve zararlı maddeleri depolamakla görevlidir. Bitki hücrelerinde hayvan hücrelerinden daha fazladır. Ayrıca genç hücrelerde küçük, yaşlı hücrelerde büyüktür.

Sentriyol: Hücre bölünmesinde görevlidir ve sadece hayvan hücrelerinde bulunur.

Çekirdek

Hücrenin yönetiminden sorumlu olan çekirdek; çekirdek zarı, nükleoplazma, kromozom ve çekirdekçikten meydana gelir. Tanecikli ve lifli bir yapısı vardır.

Çekirdek; saç ve göz rengimiz gibi kalıtsal birtakım özelliklerin belirlenmesini sağlayan yapılar barındırır.