Neoklasisizm Nedir? Neoklasisizm Özellikleri ve Temsilcileri
Neoklasisizm nedir ve özellikleri nelerdir? Hangi dönemde ortaya çıkmıştır ve bu akımın temsilcileri kimlerdir? Tarihte belli dönemlerde farklı sanat anlayışları karşımıza çıkar. Ortaya çıkan bu sanat anlayışlarından bazıları bir önceki akıma bir tepki niteliğinde olabilir. Ya da daha eski bir dönemdeki bir sanat tarzından etkilenilerek yeniden yapılandırılmış bir tarz karşımıza çıkar. Neoklasisizm de bu akımlardan biridir.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
Neoklasisizm Nedir?
18.yy. itibarıyla tüm Avrupa’da etkisini göstermiş olan bir sanat anlayışıdır. 18. yy.da Barok ve Rokoko tarzlarının yapaylığına karşı bir tepki olarak ortaya çıkmış ve 19. yy.da etkili olmuş bir sanat akımıdır. Aynı zamanda antik çağ sanatına karşı da bir hayranlık başlar. Bunun en büyük sebeplerinden biri 1738-1756 yılları arasında İtalya’da Herculaneum ve Pompei’de yapılan arkeolojik araştırmaların yanı sıra; buradan elde edilen buluntuların tanıtıldığı kitapların etkisidir. İşte bu gelişmelerle birlikte 18. yy.da heykel, resim ve mimaride neoklasisizm adı verilen sanat anlayışı ortaya çıkmıştır.
Neoklasisizm ve Heykel
Neoklasisist heykellere bakıldığında Antik Yunan heykellerinden esinlenme göze çarpar. Barok dönemindeki dinamik heykel formlarına karşılık neoklasisizmde ağırbaşlı, zarif ve daha sakin bir görüntünün yanı sıra akıcı çizgiler ve belirgin biçimler vardır.
Heykellerin malzemesi ise ağırlıklı olarak beyaz mermerdir.
Neo Klasisizm heykel sanatçıları ve önemli eserleri şöyledir;
Antonio Canova (1757-1822): Venedik Akademisi’nde eğitim görmüş olan sanatçı tüm Avrupa’da neo klasisizmin en önemli yorumcusu olarak kabul edilir. En önemli yapıtlarından biri Mars heykelidir. Bu heykelde Napolyon barış dağıtıcısı Mars olarak gösterilmiştir. Oldukça büyük boyutlara sahip olan heykelde antik dönemin çıplak tanrı heykellerinden esinlenmiştir. Napolyon’un kız kardeşi Paolina Borghese ile Cupido ve Psykhe Heykeli diğer önemli eserleridir.
Bertel Thorwaldsen (1770-1844): Danimarkalı sanatçının eserleri Yunan sanatının erken klasik döneminden esinlenmiştir. Bu anlamda, bu dönemi canlandıran ilk neoklasisist sanatçıdır. İason Heykeli, İsa ve Havariler, Lord Byron Anıtı, Ganimed ve Kartal önemli eserleri arasındadır.
Neoklasisizm ve Resim
Neoklasisist resimlerin konusunu daha çok tarihsel olaylar ve Yunan mitolojisi oluşturur. En önemli neoklasisist resim sanatçısı Jacques Louis David’dir.
Jacques Louis David (1748-1825): Sanatı; doğa, insan yaşamı ve toplumla ilişkilidir. Paris doğumlu olan sanatçı Fransız Akademisi’nden Roma Büyük Ödülü’nü kazanmış ve Fransız Akademisi’ne gitmiştir. Burada 16-17. yy. İtalyan ressamlarından, antik dönem sanatından etkilenmiş ve bu yönde çalışmalar yapmıştır. Ayrıca Roma tarihi konulu resimler de yapmıştır.
En ünlü eserlerinden biri Horasların Yemini adlı tablodur. Bu tabloda üç kardeş babalarının önünde vatanları uğruna sonuna kadar savaşmaya yemin ederler. Bu tablo Avrupa resim sanatının sonraki gelişiminde etkili olmuştur. Marat’ın Ölümü ve Sabin Kadınlarının Kaçırılışı, sanatçının diğer önemli eserleridir.
“Marat’ın Öldürülmesi”; Fransız devriminin önde gelen komutanlarından Morat, sedef hastasıdır ve acısını dindirebilmek için gününün çoğunu su dolu küvette geçirir. Bir gün böyle yine küvet içindeyken karşıt bir kadın tarafından öldürülmüştür.
Neoklasisizm ve Mimari
Klasiğin yeniden canlandırılması yani Neo Klasisizm, en rahat şekilde mimaride anlaşılır. Bunların hepsi modern yapılardır. Yeni yapılara eski yüz yapıştırılır. Buna en güzel örneklerden biri Vallaury’nin “İstanbul Arkeoloji Müzesi”dir.
Mimaride Roma ve Yunan yapılarındaki düzenli sistemler benimsenmiştir. Anıtsal yapılar, simetri, orantı, cephe mimarisi önem kazanmıştır.
Andrea Palladio (1508-1580): Roma’daki eski çağ yapılarını incelemiştir. Böylece neoklasik mimarinin temellerini atmıştır. En önemli yapıtları arasında Rotondo Villası ve Saint Giorgio Maggiore Kilisesi yer alır. Palladio’nun yapılarındaki “kolossal nizam” (sütunların cephede iki kat boyunca uzanması ve üst üste sıralanması) uygulaması Avrupa’da yaygın olarak görülmüştür. Hatta batılılaşma döneminde Türk mimarisinde de kullanılmıştır.
ABD’nin üçüncü başkanı Thomas Jefferson, neo klasik mimarinin önemli temsilcileri arasındadır.
Ayrıca bknz;