Bulutsu (Nebula) Nedir? Bulutsu Çeşitleri Nelerdir?

Bulutsu (Nebula) nedir? Uçsuz bucaksız evrende yer alan gök cisimlerinden olan bulutsular adeta evrenin süsü gibidir. Güneş, Ay ve yıldız gibi gök cisimleri Dünya’dan çıplak gözle baktığımızda kolaylıkla görebildiğimiz gök cisimleridir. Teknolojik gelişmeler sayesinde bizim çıplak gözle göremediğimiz evrendeki gök cisimleri hakkında astronomlar pek çok bilgiye ulaşabiliyor. Aynı şekilde bu gökcisimlerinden olan bulutsular da gelişmiş dev teleskoplar tarafından net bir şekilde görüntülenebiliyor. Bu teleskopların başlıcaları Hubble Uzay Teleskobu ve James Webb Uzay Teleskobu’dur.

Bulutsu (Nebula) Nedir?

Uzayda geniş alanlara yayılmış olan, toz ve helyum, hidrojen gibi çeşitli gazlardan meydana gelen bulut benzeri gök cisimlerine bulutsu (nebula) denir. Dev toz ve gaz bulutlarıdır. Yakın bir tarihe kadar bulutsular, galaksiler de bu gruba dahil ediliyordu. Ancak bilim alanındaki gelişmelerle birlikte bulutsu ve galaksiler farklı kategorilere ayrıldı. Bulutsular, aslında galaksilerin temel bileşenleridir. Onları görünür hale getiren faktör ise yıldızlardan yayılan ışık enerjisidir.

Bir bulutsu, bulutsu olmadan önce bir yıldızdır. Bazı bulutsular yıldız patlamasıyla ortaya çıkan gaz ve toz bulutundan meydana gelirken bazıları yeni yıldızların oluşmasıyla ortaya çıkar. Bu nedenle bazı bulutsular “yıldız yuvaları” olarak adlandırılır. Bulutsular, yıldızlar arasındaki boşlukta yer alır.

Bazı bulutsu çeşitleri ve özellikleri şöyledir;

Dünya’ya En Yakın Bulutsu; Helis Bulutsusu

Dünya’ya en yakın bulutsu Helis Bulutsusudur. Dünya’ya en yakın bulutsu olması sizi yanıltmasın zira uzaklığı 700 ışık yılı kadardır. Başka bir deyişle ışık hızıyla seyahat edebilseydik Helis’e ulaşmamız yine de 700 yılımızı alırdı. Helis Bulutsusu, “Tanrı’nın Gözü” adıyla bilinir.

Helis’in merkezinde 110 bin derecelik bir sıcaklığa sahip olan ve dış katmanlarını 30 bin yıl önce uzaya salmış olan beyaz cüce bir yıldız vardır.

Atbaşı Bulutsusu

Karanlık bulutsu grubuna dahil olan Atbaşı bulutsusu Avcı takımyıldızında yer alır. Dünya’ya uzaklığı 1500 ışık yılıdır. Bu şekilde adlandırılmasının nedeni şeklinin bir at başına benzemesidir.

Orion Bulutsusu

Avcı bulutsusu olarak da bilinen Orion bulutsusunun Dünya’ya uzaklığı 1270 ışık yılıdır. En parlak bulutsulardan biri olması ve oldukça büyük bir çapa sahip olması nedeniyle geceleri Dünya’dan çıplak gözle bakıldığında görülebilir. 17. yy.da keşfedilmiştir.

En Büyük Bulutsu; Tarantula Bulutsusu

Kılıçbalığı takımyıldızında yer alan tarantula bulutsusunun Dünya’ya uzaklığı 180 bin ışık yılıdır. Nitekim bilinen en büyük bulutsudur. Tarantula bulutsusu o kadar büyüktür ki Orion bulutsusu ile aynı uzaklıkta olsaydı gökyüzünde 60 dolunay büyüklüğünde görünürdü.

Gezegenimsi Bulutsu; Kedi Gözü Bulutsusu

Ejderha takımyıldızına dahil, gezegenimsi bir bulutsudur. Yapısı en karmaşık bulutsulardan biridir. Hubble Uzay Teleskobu tarafından yapılan gözlemler sonucu Kedi Gözü bulutsusunun etrafında bir dizi halka tespit edilmiştir. Dünya’ya uzaklığı 3300 ışık yılıdır.