Canlılar Kaça Ayrılır? Canlılar Dünyası ve Özellikleri Hakkında Bilgi

Canlılar kaça ayrılır ve özellikleri nelerdir? Dünya’mızı milyonlarca canlı ile paylaşıyoruz. Bu canlılar hangileridir? Bilim insanları araştırmalarını daha sistematik yapabilmek adına canlıları sınıflara ayırmıştır. Canlıları sınıflara ayıran ilk bilim insanı ise MÖ 4. yüzyılda yaşamış olan Aristoteles olmuştur. Aristoteles canlıları bitki ve hayvanlar şeklinde iki gruba ayırsa da bilim ve teknoloji alanındaki gelişmelerle bu sınıflandırma genişlemiştir. Peki bu sınıflandırmaya göre canlılar kaça ayrılır?

Canlılar Kaça Ayrılır?

Bilim insanları canlıları 4 gruba ayırmıştır.

1. Mikroskobik Canlılar
2. Mantarlar
3. Bitkiler
4. Hayvanlar

Mikroskobik Canlılar ve Özellikleri

Çıplak gözle görülemeyen ve ancak bir mikroskop yardımıyla görülebilen canlılara mikroskobik canlılar denir. Mikroskobik canlılar dünyanın bir ucundan diğer ucuna kadar; suda, karada, havada ve hatta diğer canlıların vücutlarında, gıdalarda olmak üzere her yerde bulunurlar. Sayılarını bilmemiz ise imkansızdır.

Mikroorganizmaların incelendiği bilim dalına mikrobiyoloji denir. Bu alanda çalışan bilim insanları mikroskobik canlıları kendi aralarında yararlı-zararlı ve tek hücreli-çok hücreli gibi kategorilere ayrılırlar.

Mikroskobik Canlılar Nelerdir?

Mikrop, bakteri, alg, mantar ve protozoa mikroskobik canlılardır.

Bakteriler

Bakteriler en basit mikroorganizmalardır ve çok çabuk çoğalabilirler.  Yararlı ve zararlı türleri vardır. Bazı yararlı bakteriler insanların bağırsaklarında yaşar ve yiyeceklerin sindirilmesinde yardımcıdır. Ayrıca yararlı bakteriler sayesinde sütten yoğurt elde edebiliyoruz.

Virüs canlı grubuna dahil değildir çünkü tek başına yaşayamaz. Yani bir virüsün yaşayabilmesi canlı bir hücreye girebilmesine bağlıdır.

Mantarlar

Diğer bir mikroorganizma türü olan mantarlar fotosentez yapamaz ve kendi besinlerini üretemez. Bunlar çürümüş besinlerin üzerinde sarı, yeşil, siyah renklerde gördüğümüz küf mantarlarıdır. Ancak diğer yandan fermantasyona sebep olan ve ekmek ve hamur işleri yapımında kullanılan mayalar vardır ki bunlar birer mantardır.

Gıdaların üzerinde bulunan bazı bakteri ve mantarlar gıda zehirlenmesine yol açar. Özellikle de çiğ etlerin üzerinde yaşarlar.

Algler

Suda yaşayan mikroorganizmalardır. Ancak bazı türleri toprakta, yaprakların üzerinde, ağaçlarda yaşarlar. Tıpkı bir bitki gibi fotosentez yapıp kendi besinlerini üretirler.

Mikroskobik Canlıların Özellikleri Nelerdir?

Sadece mikroskopla görülebilecek kadar küçüktürler.

Canlılar grubuna dahildirler çünkü onlar da solunum ve boşaltım yapabilir, beslenebilir, büyür ve hareket ederler.

Gıdaların bozulup çürümesine, insanlarda çeşitli hastalıklara yol açarlar.

Sütün yoğurda dönüşmesi, üzüm ya da elma suyunun sirkeye dönüşmesi, bazı gıdalardan turşu yapılması yararlı mikroorganizmalar sayesindedir.

Zararlı mikroorganizmalar insanlarda tetanos, kolera, tifo, verem ve dizanteri gibi tehlikeli hastalıklara sebep olurlar.

Bazıları da diş çürümelerinden sorumludur.

Mantarlar ve Özellikleri

Tek hücreli ve çok hücreli pek çok ökaryotik canlıyı kapsayan mikroorganizmalardır. Şapkalı mantarlar, küf mantarları, maya mantarları ve parazit mantarlar olmak üzere 4 grupta incelenirler. Mantarlar da suda, karada, havada ve canlıların üzerinde yaşayabilir. Mantarları inceleyen bilim dalı mikolojidir.

Fotosentez yapamadıkları ve kendi besinlerini üretemedikleri için besinlerini dışarıdan almak zorundadırlar.

Mantarlar en çok nemli alanlarda bulunurlar. Dünyanın her yerinde yaşarlar. Yeryüzünde bilinen 69 bin mantar türü vardır ancak bu sayının 1,5 milyon olduğu tahmin edilmektedir.

Eşeyli ve eşeysiz üreme ile çoğalan mantar doğa için çok önemli canlılardır. Doğadaki besin döngüsünü sağlarlar. Toprağın yapısının bitki gelişimi için uygun hale gelmesi mantarlar sayesindedir. Bazı peynir türlerinin hazırlanmasında, penisilin-bazı vitaminler-kortizon gibi ilaçların kullanımında önemlidir.

Ancak doğadaki her tür mantar yararlı değildir. Zira birçok zehirli mantar türü vardır ve tüketilmesi halinde zehirlenmeye ve hatta ölüme yol açabilir. Mantarların zehirli olup olmadığını anlamak da uzmanlık gerektirir.

Mantar Türleri Nelerdir?

Mantar türleri özelliklerine göre genel olarak 4 gruba ayrılır.

Şapkalı Mantarlar

Ağaç diplerinde ve çayırlarda yetişirler. Tepe kısımları şemsiye gibi olduğu için bu şekilde adlandırılmışlardır. Bazı türleri zehirlidir. Zehirli olmayan şapkalı mantarların besin değerleri yüksektir. Protein, fosfor, demir gibi vitaminler içerir.

Gelişimlerinin önemli bir bölümü toprak altında geçrekleştiği için toprak yüzeyinde bir anda beliriverirler.

Küf Mantarı

Mikroskobik mantarlardan olan küf mantarları meyve, sebze, ekmek gibi besinlerin üzerinde yaşar ve bu besinlerin bozulup çürümesine neden olur. Bazı küf mantarları ise hayvan ve insanların üzerinde parazit olarak yaşarlar. Bu mantarlar bazı hastalıklara yol açar.

Maya Mantarları

Nemli ortamlarda yaşarlar ve hücrelidirler. Eşeysiz üremekle birlikte bazıları eşeyli üreyebilir. Bitkilerde ise çeşitli hastalıklara sebep olurlar.

Maya mantarı, özellikle hamurun mayalanmasını ve sütten yoğurt yapılmasını sağlar. Mayalanma sırasında karbonhidratların parçalanıp CO2 gazının ortaya çıkmasını sağlar ve böylece hamur kabarır.

Parazit Mantarları

Bu mantar türü ise hayvan, insan ve bitki gibi canlıların üzerinde yaşar ve bu da canlılar üzerine çeşitli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olur.

Bitkiler ve Özellikleri

Toprağa bağlı olarak yaşayan bitkilerin güneş ışığı ve suya ihtiyaçları vardır. Güneş ışığı ve su ile birlikte mineral ve karbondioksit kullanarak karşılığında hem besin hem oksijen üretir. Bitkiler genel olarak çiçekli ve çiçeksiz olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Çiçekli bitkiler ise 4 ana bölümden oluşur;

Kök: Bitkileri toprağa bağlar ve topraktan aldıkları su ve mineraller ile beslenirler.

Gövde: Köklerden aldığı su ve minerallerin, bitkinin diğer bölümlerine taşınmasını sağlar.

Yaprak: Yapraklarda besin üretimi ve gaz alışverişi olur.

Çiçek: Çiçeklerin üzerinde bitkinin üreme organları vardır ve bitkiler çiçekleri sayesinde çoğalırlar.

Hayvanlar ve Özellikleri

Kendi besinlerini üretemedikleri için dışarıdan beslenirler. Bazı hayvanlar otçul, bazı hayvanlar etçildir. Bazıları ise hem etçil hem otçul bir özellik gösterir. Hayvanlar omurgalı ve omurgasız olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Omurgasız Hayvanlar

Vücutlarında bir iskelet sistemi yoktur. Hem karada hem suda yaşayan türleri vardır. Omurgasız hayvanlara; Salyangoz, kelebek, karınca, kene, akrep, yengeç, midye ve kırkayak örnek verilebilir.

Omurgalı Hayvanlar

Kemik ve kıkırdaktan oluşan bir iskeletleri vardır. Karada ve suda yaşayabildikleri gibi bazı omurgalı hayvanlar hem karada hem suda yaşar. Genellikle yumurta ile çoğalırlar. Omurgalı hayvanlar;

• Balık
• Kurbağa
• Kuş
• Sürüngen
• Memeli

olmak üzere 5 kategoride incelenir