Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Nedir? DSÖ’ye Göre Sağlığın Tanımı

Dünya Sağlık Örgütü nedir? Dünya Sağlık Örgütü’nün görevleri nelerdir? Dünya Sağlık Örgütü’nün amaçları nelerdir? Dünya Sağlık Örgütü sağlığın tanımı nedir? Tüm bu soruların cevaplarını ve daha fazlasını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’nün  orijinal ismi “World Health Organization”dur. Birleşmiş Milletler‘e bağlıdır. Dünya Sağlık Örgütü’nün kuruluş amacı toplumların sağlığıyla ilgili küresel anlamda faaliyetler gerçekleştirmek, dünyadaki sağlık koşullarını üst seviyede tutmaktır. Yani Birleşmiş Milletler’in uluslar arası halk sağlığından sorumlu kuruluşudur. DSÖ Anayasasına göre temel hedef; “tüm insanların mümkün olan en yüksek sağlık düzeyine ulaşması”dır. Dünya çapında 150 saha ofisi vardır. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü’ne üye ülke sayısı 194’dür.

Dünya Sağlık Örgütü’nün başkanı 2017 yılından beri Tedhos Adhanom Ghebreyesus’tur. Etiyopyalı (Eritre) bir mikrobiyologdur.

Dünya Sağlık Örgütü Ne Zaman Kuruldu?

Birleşmiş Milletler’in kurulmasının ardından dünya barışını korumakla birlikte dünyada toplumların sağlığını korumanın da elzem olduğu fikri üzerine 1946 yılında ABD’nin New York şehrinde Uluslararası Sağlık Konferansı yapılmış ve bu konferansta Dünya Sağlık Örgütü anayasası düzenlenmiştir. Bu anayasanın 61 üye ülke temsilcisi tarafından imzalanması ve 26 üye ülkenin resmen onaylamasının ardından 7 Nisan 1948 yılında kurulmuştur. Her yıl 7  Nisan, Dünya Sağlık Günü adıyla kutlanmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü’nün Merkezi neresidir?

Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentidir. Ancak bunun dışında DSÖ’nün bölge ofisleri ve bu ofislerin ilgilendikleri faaliyet alanları vardır. Bölge ofisleri ve merkezleri ise şöyledir;

           Bölge                                             Merkez

Afrika                                 Brazzaville (Kongo Cumhuriyeti)

Avrupa                                Kopenhag (Danimarka)

Güneydoğu Asya               Yeni Delhi (Hindistan)

Doğu Akdeniz                    Kahire (Mısır)

Batı Pasifik                         Manila (Filipinler)

Amerika                             Washington (ABD)

Dünya Sağlık Örgütü’nün Yönetim Organları Nelerdir?

Üye ülkelerin katılımı ile Dünya Sağlık Asamblesi ve Yürütme konseyi tarafından yönetilir. Dünya Sağlık Asamblesi, DSÖ’nün hem en üst organı hem de yasama organıdır ve her yıl Mayıs ayında toplanır. İzlenecek yol haritası ve finans/bütçe konularında oylama yapar. Her üç yılda bir yönetim kuruluna 34 üye seçer.

Dünya Sağlık Örgütü’ne Göre Sağlığın Tanımı Nedir?

7 Nisan 1948 tarihinde yürürlüğe giren DSÖ Anayasası’nda sağlığın tanımı yapılmış ve sağlıkla ilgili şu ilkelere yer verilmiştir;

• “Sağlık, yalnızca hastalık ya da sakatlık durumunun olmaması değil aynı zamanda fiziksel, ruhsal ve sosyal yönlerden tam anlamıyla bir iyilik halidir”
• Mümkün olduğunca en yüksek sağlık standardından faydalanmak din, dil, ırk, ideoloji, sosyo-ekonomik durum fark etmeksizin her bireyin temel haklarındandır
• Sağlığın geliştirilmesinde herhangi bir devletin başarısı herkes için değerlidir
• Halkın sağlığı için hükümetlerin gerekli sağlık önlemlerini alma konusunda sorumluluğu vardır

Dünya Sağlık Örgütü’ne Göre Yaşlılığın Tanımı: 65 yaş üstü bireylerin çevreye uyum yeteneğinin kendi kontrolü dışında azalmasıdır.

Dünya Sağlık Örgütü’ne Göre Şiddetin Tanımı: Fiziksel kuvvetin, tehdit yoluyla ya da doğrudan, ölüm, psikolojik ya da fiziksel zarar ve yoksunluğa sebep olacak şekilde kendine ya da başkasına/başkalarına karşı kullanılmasıdır.

Dünya Sağlık Örgütü’ne Göre Engelliliğin Tanımı: Engellilik durumunun üç boyutu vardır:

• Kişinin vücut yapısında ya da zihinsel işleyişinde bozulmalar (Uzuv kaybı, hafıza kaybı gibi)
• Görme, duyma, yürüme ve problem çözme güçlükleri
• Çalışmak, sosyal aktivitelere katılmak, sağlık hizmetleri almak gibi normal günlük aktivitelere katılım kısıtlamaları

DSÖ’nün Görevleri Nelerdir?

Dünyada toplumların sağlığını korumak ve sağlık koşullarını en üst düzeye çıkarmak üzere çalışan örgütün görevlerini şöyle özetleyebiliriz;

-Devletlere talep olması halinde sağlık hizmetlerinin desteklenmesi ve güçlendirilmesi amacıyla yardım eder.

-İhtiyaç halinde ülke halklarına sağlık hizmeti götürmek, deprem, sel gibi doğal afetlerin ortaya çıkardığı acil durumlarda BM devreye girmektedir.

-Sağlık ile ilgili çalışma yürüten bilimsel çalışmaları desteklemek, bu alandaki meslek grupları arasında iş birliğini kolaylaştırmak

-Toplumsal salgın gibi durumlarda kamuoyuna bilgi akışını sağlamak, öneri vermek ve gerekirse yardım sağlamak

DSÖ ayrıca ülkelere sağlık sistemlerinin geliştirilmesi adına teknik destek sağlar ve uluslar arası sağlık standartlarını belirler. Ayrıca küresel sağlık sorunları hakkında veri toplar.

DSÖ’nün Faaliyetleri Nelerdir?

Birleşmiş Milletler’in en önem verdiği konuların başında ana-çocuk sağlığı ve bulaşıcı hastalıklara karşı savaş gelmektedir. 1977 yılında örgütün aldığı karar ile “2000 yılına kadar herkes için sağlıklı yaşam” yol haritası olarak belirlenmiş ve bu bağlamda yenidoğan bakımı ve bebek aşıları konularına öncelik ve ağırlık verilmiştir.

Çiçek hastalığının ve çocuk felcinin ortadan kaldırılması, Ebola aşısının geliştirilmesi gibi önemli konularda öncülük etmiştir. DSÖ’nün öncelik verdiği konular AIDS, COVID-19, sıtma ve tüberküloz gibi bulaşıcı hastalıklar dışında kalp hastalığı ve kanser hastalıkları, ayrıca sağlıklı ve dengeli beslenme, gıda güvenliği vs.dir.

19900-2010 yılları arasında yapılan çalışmalar ile tüberküloz kaynaklı ölümlerin oranında %40 oranında bir düşüş gerçekleşti. Çocuk felci vakaları da %99 oranında azaldı. Ayrıca son 15 yıllık sürede DSÖ çalışmalarıyla 46 milyondan fazla insan tedavi edildi ve 7 milyon hayat kurtarıldı.

Dünya Sağlık Örgütü Logosu

Logodaki, üzerinde yılan olan çubuk/asa sembolü Asklepios çubuğudur. Yunan mitolojisinde Asklepios sağlık tanrısıdır ve logodaki bu çubuk şifayı temsil eder. Asklepios ise Apollon’un oğludur. Mitolojiye göre Asklepios bir hekim olarak her gittiği yere asasıyla gider ve hiç yanından ayırmazmış.

DSÖ’nün Finansmanı Nasıl Sağlanır?

DSÖ’nün finansmanı üye devletler ve özel bağışçıların katkılarıyla sağlanır. 2020-2021 yılı toplam bütçesi 7.2 milyar dolardır ve büyük bölümü üye devletlerin katkılarıdır. Örneğin DSÖ’ye en büyük katkı sağlayan devletler başta Almanya, Japonya, İngiltere ve ABD’dir. En büyük katkı sağlayan özel bağışçı ise Bill&Melinda Gates Vakfı’dır.