Birleşmiş Milletler Nedir? Birleşmiş Milletler (BM) Hakkında Bilgi
Bu içeriğimizde Birleşmiş Milletler Nedir? sorusuyla birlikte Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nı tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Dünya tarihinin ilk dünya savaşı olan 1. Dünya Savaşı’nın sonunda uluslararası güvenlik ve barışı koruyabilmek adına 1920 yılında Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulmuştu. Ancak 1939 yılında 2. Dünya Savaşı’nın çıkması bu cemiyetin işlevsizliğini kanıtlamıştı. Nitekim 2. Dünya Savaşı ise henüz devam ederken Birleşmiş Milletler Örgütünün kurulması için bazı adımlar atılmaya başlanmıştı bile. Amaç gelecekteki olası savaşları engelleyebilmekti. Peki Birleşmiş Milletler Nedir? Adını sıkça duyduğumuz Birleşmiş Milletler’in Görevleri Nelerdir?
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
Birleşmiş Milletler (BM) Nedir?
Orijinal adı “United Nations (UN)” olan Birleşmiş Milletler; Uluslar arası barış ve güvenliği korumayı ve bu doğrultuda ülkeler arasındaki dostluk ilişkilerini ve iş birliğini geliştirmeyi amaçlayan bir kuruluştur. Ayrıca dünyanın en büyük uluslar arası kuruluşudur. Birleşmiş Milletler’in merkezi ABD’nin New York şehrindedir. Ayrıca Viyana, Cenevre, Nairobi ve Lahey’de ana ofisleri vardır.
Birleşmiş Milletler Nasıl Kurulmuştur?
Kuruluş aşamaları şöyledir;
1. Atlantik Paktı (1941)
Uluslararası alanda barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için ilk adım 1941 tarihinde geldi. ABD başkanı F.D. Roosevelt ile İngiltere Başbakanı Winston Churchill arasında Atlantik Paktı imzalandı ve böylece bu pakt ile herkesin huzur, güven ve barış içinde yaşadığı bir dünya düşünülüyordu.
2. Birleşmiş Milletler Bildirgesi (1942)
Bu bildirge ile 26 devlet Atlantik paktını onaylamış oluyordu.
3. Moskova Bildirgesi (1943)
Bu bildirge ile ABD, İngiltere, SSCB ve Çin “dünyanın barış ve güvenliğini koruma” kararı almış oluyordu.
4. Yalta Konferansı (1945)
Dünyanın barış ve güvenliğini koruma yönündeki tasarı Yalta konferansı ile sonuçlandırılmış oldu.
5. San Francisco Şartnamesi (1945)
Aynı yıl içinde 50 kadar devletin katılımıyla toplanan San Francisco konferansında ise kabul edilmişti. Böylece Birleşmiş Milletler Örgütü resmen kurulmuş oluyordu.
Birleşmiş Milletler’in Kaç Üyesi Vardır?
Tam olarak üye sayısı 193’tür. Vatikan dışındaki tüm bağımsız devletler BM üyesidir. Bununla birlikte Filistin ve Vatikan gözlemci devlet sıfatına sahiptir. Ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde 15 üye olmakla birlikte bunlardan 5’i daimi üye ülkelerdir. Daimi üye ülkeler ise Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ve ABD’dir.
Uluslar arası toplantılarda ya da belgelerde kullandığı altı dil vardır. Bunlar; İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca ve Arapçadır.
Birleşmiş Milletler’in Amaçları Nelerdir?
San Franscisco şartnamesinde temel hedefleri şöyle sıralanıyor: Barışın korunması, uluslararası dostluk ilişkilerinin geliştirilmesi, insan haklarının güvence altına alınması.
Öncelikle ırk, din, dil, cinsiyet ayrımı yapmadan herke için insan hakları ve temel özgürlüklere saygıyı teşvik etmek amaçlanır. İkinci olarak ekonomik, sosyal, kültürel alanlarda sorunların çözümü için uluslar arası iş birliği gerçekleştirmektir.
Birleşmiş Milletler Barış Gücü Nedir?
Temel olarak 4 alanda faaliyet gösteren BM kontrolünde geçmişten günümüze pek çok barış harekatında bulunulmuştur.
BM’nin, belli bir bölgede güvenlik ve asayişi sağlamak için kendine ait bir ordusu yoktur. Bu yüzden barışı koruma güçleri üye devletler tarafından gönüllülük esasına dayalı olarak gönderilir. Birleşmiş Milletler Barış Gücü, “Mavi Miğferler” olarak da bilinir. Mavi Miğferler 1988’de Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştür.
1947 yılından günümüze BM tarafından gerçekleştirilen barışı koruma operasyonunun sayısı 71’dir. Bu operasyonlarda 121 ülkeden 88 bin koruma personeli görev almıştır. Bunun dışında BM zaman zaman doğrudan müdahalede de bulunmuştur. Kore Savaşı’nı bu müdahaleye örnek olarak gösterebiliriz.
BM operasyonlarının genelde amacına ulaştığı; barışı sağladığı ya da sivil kayıpları en aza indirdiği belirlenmiştir. Ancak her zaman aynı başarı gösterilememiştir. Örneğin 1971 Bangladeş soykırımı, Kamboçya soykırımı, Ruanda soykırımı, Srebrenica katliamı engellenememiştir.
BM Finansmanı Nasıl Sağlanır?
Üye devletlerin ve gönüllülerin bağışlarıyla sağlanır. 2019-2021 yılları arasında BM’ye en çok maddi katkı sağlayan ülkeler sırasıyla şöyledir; ABD (%27), Çin, Japonya, Almanya, İngiltere. Ülkemiz de BM’ye bağış yapan ülkelerden bir tanesidir ve Türkiye bu listede 14. Sıradadır.
Bu bilgiler dışında Birleşmiş Milletlerin temel organları ve bağlı kuruluşları hakkında bilgi için Birleşmiş Milletlerin Organları başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.