Hubble Uzay Teleskobu Hakkında Bilgi

Hubble Uzay Teleskobu, 1990 yılında Discovery uzay mekiği aracılığı ile Dünya yüzeyinden 600 km uzaklıktaki yörüngeye oturtulmuştur. Dünyaca ünlü astronom Edwin Powell Hubble’nin anısı için de adına Hubble uzay teleskobu denilmiştir.

Hubble Uzay Teleskobu Nedir?

Hubble Uzay Teleskobu (HST) NASA’nın Büyük Gözlemevlerinden biridir. NASA tarafından, Avrupa Uzay Ajansı’nın katkılarıyla inşa edilmiştir. İlk uzay teleskobu olmasa da üst düzey bir öneme sahip çok yönlü bir teleskop olan HST ayrıca en büyük teleskoplardan da biridir. Yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalamak açısından önemli bir teleskoptur. Nitekim Hubble, en detaylı ışık görüntülerinden bazılarını yakalamak suretiyle uzaya net bir bakış açısı sağlamıştır. Bu nedenle astrofizik alanında önemli çalışmalara da ışık tutmuştur.

Hubble Uzay Teleskobunun Başlıca Görevleri

• Güneş sistemini ve evrensel kökenimizi araştırmak
• Evrenin yaşını ve boyutunu ölçmek ve hesaplamak
• Evrenin gelişimini araştırmak ve takip etmek
• Yıldızların, gezegenlerin ve galaksilerin sırrını araştırmak

Özellikle Hubble uzay teleskobunun şimdiye kadar ulaştırmış olduğu veriler ile pek çok soru işareti de cevaplanmış oldu. Ancak yine de Hubble uzay teleskobunun da belirli sınırları olduğunu ve her şeyi gözetleyecek bir kapasiteye sahip olmadığını belirtmek gerekmektedir. Özellikle güneşi gözetleyemediği bilinmektedir. Aynı zamanda güneşe yakınlığı ile bilinen Merkür ve Venüs gezegenlerini de gözetleyememektedir. Işığa karşı duyarlılığı olduğu için çok parlak olan yıldızları da gözetleyemediği bilinmektedir.

Hubble Uzay Teleskobu Nerede?

Dünyaya hem renkli hem de siyah beyaz fotoğraf göndermeye devam eden teleskop, yeryüzünden yaklaşık olarak 600 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır. Aynı zamanda dünya yörüngesi etrafında da 28.000 km/s hızla ilerlemeye de devam etmektedir.

Bir araştırma aracı olduğu için özellikle astronomi açısından en etkili bilgilere erişim için aracı olabilmektedir.

Hubble Uzay Teleskobunun Özellikleri

Hubble uzay teleskobu aynalı bir teleskop çeşididir. Aynalı teleskoplar da kendi içlerinde 2 farklı kategoride incelenebilmektedir. Newtonian ve Cassegrain Teleskop çeşitleri ayrılmaktadır. Hubble uzay teleskobu ise Cassegrain Teleskop türü içerisinde yer almaktadır. Bu tür teleskoplarda ışık açıklıktan içeri kırılarak girer ve ana ayna üzerinden ikincil aynaya geçer. Temel çalışma prensibi bu şekildedir.

Hubble Uzay Teleskobu Büyüklüğü

Büyüklüğü 13 metreden uzun olarak bilinmektedir. 1990 yılından itibaren aktif olarak çalışan teleskop, yeryüzünde bulunan diğer teleskop türlerine göre çok daha avantajlıdır. Özellikle atmosferin olumsuz etkilerinden dolayı bağımsız görüntü elde edebilmektedir. Bununla birlikte ozon tabakasında tutulan morötesi ışığın gözlemlenmesini de bağımsız görüntü elde edebilmesi sayesinde gerçekleştirebilmektedir.

Hubble Uzay Teleskobunun Önemi Nedir?

Astronomi tarihi açısından da oldukça önemli bir yere sahip olan Hubble uzay teleskobu özellikle astronomların pek çok alandaki sistem sorunlarına da çözüm üretmek için katkı sağlamıştır. Astrofizik alanında çığır açan sonuçlara imzasını atan teleskop bugüne kadar görünür ışık ile en uzak mesafeden kaydedilmiş görüntüyü almıştır.

Hubble uzay teleskobunun bir diğer önemli özelliği de uzayda bakımının sadece astronotlar tarafından yapabilecek tasarıma sahip olmasıdır. Son olarak 2009 yılının Mayıs ayı içerisinde Hubble uzay teleskobu için toplamda 5 adet bakım uçuşu gerçekleşmiştir. Alt sistemleri ve gözlem cihazları daha üst kalitede olan malzemeler ve yeni sistemler ile değiştirilmiştir. Hubble uzay teleskobu üzerinde yapılan iyileştirmeler sayesinde daha yüksek kalitede görüntü elde edilmesi hedeflenmektedir. Bakım işlemlerinin ardından işlemlerine 2009 yılının Eylül ayında tekrar devam etmeye başlamıştır.

Hubble Aracılığıyla Planlanan Büyük Projeler

Hubble aracılığı ile gerçekleştirilmesi planlanan büyük projeler vardır. Bazı araştırma projelerinin Hubble ile birlikte başka gözlemevi ya da teleskoplar aracılığı ile yürütülmesi planlanmaktadır. Bazı önemli projeler şöyledir;

CANDELS

Hubble tarihindeki en büyük proje olarak anılan CANDELS kısaca “derin galaksi dışı miras araştırması” olarak tanımlanabilir. Projenin amacı galaktik evrimi araştırmaktır. Bunun için on binlerce gökadanın Hubble tarafından görüntülenmesi, ilk etapta galaktik evrimin bir kısmını belgelemek hedeflenir.

Frontier Fields

Resmi adı “Hubble Deep Fields Initiative 2012” dir. Hubble’ın Abel 1689 gökada kümesi ile ilgili net gözlemlerinin sonuçlarından yol çıkılarak planlanmıştır.

Evrenin derinliklerindeki gökadaları araştırmak, aynı zamanda erken gökada oluşumunu araştırarak bu konuda bilgi edinmek amaçlanır.

COSMOS

COSMOS yani Kozmik Evrim Araştırması adlı proje de galaksi oluşum ve evrimi üzerinde araştırma yapmayı amaçlayan bir projedir. 2006 yılında başlatıldığında bu proje, Hubble Uzay Teleskobu açısından en büyük projeydi. Üzerinde iki yüzden fazla bilim insanının çalıştığı bu proje ile iki milyondan fazla gökada tespit edilmiştir.

Hubble’ın Önemli Keşifleri

Hubble aracılığıyla yapılan araştırmalar sonucunda evren ile ilgili çok önemli bilgilere ulaşılmıştır. Bazen de doğru bilinen yanlışlar düzeltilmiştir. Aynı zamanda evrenle ilgili yeni soruların gündeme gelmesini sağlamıştır.

Hubble aracılığıyla elde edilen bazı bilgiler şunlardır;

• Evrenin yaşı 13,7 milyar yıldır.
• Evren, yer çekimi etkisi altında yavaşlamaktan çok hızlanmaktadır.
• Bilinen en uzak galaksi keşfedilmiştir.
• Plüton’un yörüngesinde dönmekte olan beşinci ay “Styx” keşfedilmiştir.
• Samanyolu’nun kütle ve boyutu tespit edilmiştir.

Hubble Teleskobu’nun Görevi Ne Zaman Sona Erecek?

Dünya’nın çok ince olan üst atmosferinde yörüngede dönmekte olan Hubble’ın yörüngesi zaman içinde bozulma eğilimindedir. Tehlikeye yer bırakmamak adına yeniden başlatılması gerekmektedir. 2020 yılı itibarıyla 30 yıllık bir dönemi geride bırakan Hubble’ın 10-20 yıl kadar daha görevine devam edeceği tahmin edilmektedir. Ancak Hubble’ın ayrıca resmi bir halefi vardır ve 21 Aralık 2021’de fırlatılmıştır. Hubble’dan daha üstün özelliklere sahip halefi ise James Webb Uzay Teleskobu‘dur.