Kırkayak Nasıl Bir Hayvandır? Kırkayak Hakkında Bilgi

Kırkayak nasıl bir hayvandır? Kırkayakların özellikleri nelerdir? Bu içeriğimizde kırkayakları inceliyoruz.

Oldukça ürkütücü bir görünüme sahip olan bu hayvanlar sekiz bin türü olan bir eklembacaklıdır. Adına rağmen farklı ayak sayısına sahip türler vardır. Bazılarının 40 bacağı var iken yaklaşık 400 bacaklı türleri de vardır. Hatta 1000 bacaklı türlerinin olduğu da bilinmektedir.

Kırkayakların Özellikleri Nelerdir?

Pek çoğu zehirlidir, bu zehri kıskaçlarından enjekte ederler ve ısırıkları oldukça rahatsız edici bir ağrıya sebep olur. Boyları da türlerine göre farklılık gösterir. Bir kaç mm kadar küçük olanlardan 30 cm.ye kadar boyları olabilir. Renkleri kırmızı kahverengi tonlarındadır. Ancak parlak renge sahip türleri de vardır.

En ilginç özelliklerinden bir tanesi gözlerinin olmamasıdır. Tabi bu tüm türleri için geçerli değil. Antenlerini kullanarak av ararlar. Başlarının hemen arkasında bulunan ve diğer eklembacaklıların hiçbirinde olmayan oksipüller kırkayaklar için önemlidir. Çünkü avlarını bunun sayesinde yakalayıp zehir enjekte ederler.

Çiyanlarla yakın akrabadırlar. Çoğu zaman ayırt edilmeleri zordur.

Kırkayak Nerede Yaşar?

Bulundukları belli bir ortam yoktur. Çok çeşitli yerlerde ve dünyanın her bölgesinde karşımıza çıkabilirler. Yağmur ormanlarında ya da çöllerde… Daha çok toprakta, çürümüş odunlarda, kütüklerde ya da taşların altında olurlar.

Dünyanın hemen hemen her yerinde yaşarlar. Başka bir deyişle Antarktika kıtası hariç her kıtada yaşayabilirler. Nemli ortamları daha çok severler. Bazı türleri su altında neredeyse 1 yıl yaşayabilir.

Oyuk açma onların en karakteristik özellikleridir ve oyuklar açarak yer altında yaşarlar.

Ne Yerler?

Çürümüş bitki örtüsü ya da topraktaki organik maddelerle beslenirler. Bazıları otçuldur ve canlı bitkilerle beslenirler. Bu da bulundukları yerlerde mahsullere zarar vermelerine sebep olur. Etçil olan türleri ise böcekler, solucanlar ve salyangozları yiyerek beslenir. Bazıları da mantar yiyerek ya da bitki sıvılarını içerek beslenirler.

En büyük düşmanları fareler, yılanlar ve böceklerdir. Düşmanlarından kaçmak için yeteri kadar hızlı değillerdir bu yüzden dış tehlikelere karşı en iyi savunma yöntemleri kıvrılmaktır. Bir çok tür ise tıpkı kokarca gibi kötü kokulu bir sıvı salgılayarak kendilerini savunmaya çalışır. Bu kötü kokulu salgı tahriş etme özelliğine sahiptir ve toksik kimyasallar içerir. Böylece düşmanları diğer böceklere ya da karıncalara zarar verirler.

Nasıl Ürerler?

Normal bir şekilde çiftleşerek üremezler. Erkek, spermatofor biriktirdikten sonra dişinin bunu alıp yutması için bir çeşit kur dansı yapar. Türlere göre değişmek üzere bir seferde 10-300 arası yumurta bırakırlar. Yumurtalarını genellikle nemli toprağa bırakırlar. Bazı türler yumurtalarını bıraktıktan sonra terk etse de bazı türlerde ebeveyn bakımı vardır. Bazı türlerde çok ilginç bir şekilde, yavrular annelerini yer.

Birkaç haftanın ardından yavrular yumurtadan çıktıklarında 6 bacaklıdırlar. Tüyleri büyüdükçe dökülürken diğer yandan yeni bacakları çıkar.

Kırkayak Kaç yıl Yaşar?

Bu sorunun cevabı da türlere göre değişiyor. Örneğin bazı türlerin ömrü sadece 1 yıldır. Bazı türlerin ömrü 5 yıl iken bazılarının ömrü 10 yıldan daha uzundur.

Kırkayak Yenir mi?

Çin’de farklı pişirme yöntemleri kullanılarak afiyetle tüketilmektedir. Şiş, ızgara ya da yağda kızartıp servis ederler. Çin’de severek tüketilen bir sokak “lezzetidir”. İyileştirici özelliğe sahip olduklarına inandıkları için Çin başta olmak üzere Tayland ve Kamboçya’da da likör içinde beklettikten sonra içerler. Bu, onlara göre özel bir içecektir.

Kırkayak Zehirli midir?

Yukarıda pek çok türün zehirli olduğunu söylemiştik ancak bu zehrin etkisi daha çok avladıkları hayvanlar üzerinde etkilidir. Bir kırkayak insanları ısırdığında ısırılan yerde şişlik ve ağrı meydana gelir. Bazı türlerinin ısırıkları kişide titreme ve ateş nöbetlerine sebep olsa da ölümcül değildir. Ancak çocuklar ve arı sokmasına karşı alerjisi olanlar için ısırığı tehlikelidir ve anafilaktik şoka sebebiyet verebilir.

Evlerde görülen kırkayak türleri genellikle sarımsı gri renkte ve 30 bacaklıdır. Tam bir böcek öldürücüdür. Avlarını ısırmak yerine sokarlar. Daha çok geceleri avlanırlar ve bunu antenlerinden yardım alarak yaparlar. Çünkü antenleri koku ve dokunmaya duyarlıdır. Avlarını hem çeneleri hem de bacakları ile tutabildikleri için aynı anda birden fazla av ile baş edebilirler.

Ev kırkayakları ilkbaharda yumurta bırakır ve yumurtaların sayısı 60’tır ancak bu sayı 150’ye kadar çıkabilir. Bunların ömrü 3 ila 7 yıl arasında değişir.

Evlerin her yerinde bulunabilirler. Özellikle banyo ve tuvalet gibi nemli yerlerde olsalar da salon ve yatak odası gibi diğer yerlerde de karşımıza çıkabilirler. İlkbahar ve sonbahar aylarında görülme olasılıkları daha fazladır.