Lemur Nedir? Lemur Nasıl Bir Hayvandır?

Lemur nedir ve özellikleri nelerdir?  Lemurun 8 familya, 15 cins ve 100 kadar türü vardır. Lemur kelimesinin anlamı “gecenin ruhu” ve “hayalet”tir. Latince kökenli bir sözcüktür. Bu hayvanlara böyle bir isim verilmesinin nedeni parlak kocaman gözleri ve attıkları garip çığlıklardır.

Madagaskar’ın sembol hayvanı olan lemurların doğal yaşam alanları tropik yağmur ormanları ve kuru dikenli çalılıklardır.

Lemur Nedir?

Yumuşak ve yünlü postlara sahip, çoğunlukla gri renkli primatlardır. Yüzleri tilkiye, vücutları ise maymunlara benzer. Arka bacakları ön bacaklarından daha uzundur. Uzunlukları ortalama 15-70 cm arasında değişir ve kuyrukları vücutlarından daha uzun olabilir. Ağırlıkları ise 0.5-4 kg. arasında değişir. Lemurları genel olarak gececil ya da gündüzcül olarak sınıflandıramayız. Çünkü bazı türleri gececil iken, halka kuyruklu lemur gibi türleri gündüzcüldür.

Lemur Nasıl Bir Hayvandır?

Tıpkı mirketler gibi lemurlar da sosyal hayvanlardır ve sayıları 15-20’yi bulan sürüler halinde yaşarlar. Pek çok hayvan topluluğunun aksine anaerkil bir düzenleri vardır. Anaerkil olmaları yani dişilerin baskın olması lemurları diğer pek çok primat ve memeliden farklı kılan bir özelliktir. Ancak bunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir.

Lemurlar çoğunlukla ağaçlarda yaşayan primatlardır. Tıpkı maymunlar gibi bir ağaçtan diğerine atlarlar. Ağaçta yaşayan hayvanlar olmalarına rağmen halka kuyruklu lemur bu yönüyle diğerlerinden ayrılır çünkü daha çok yerde yaşarlar.

Lemurların en sevdiği aktivitelerden biri kolları ve bacaklarını açarak güneşlenmektir. Saldırgan değil, uysaldırlar.

Madagaskar kültüründe lemurlara eziyet edildiği ya da öldürüldükleri takdirde ruhlarının gelip intikam alacağına inanılır. Madagaskar’ın bazı bölgelerinde lemurların, ataları olduğuna inanan klanlar vardır.

Lemurların Duyu Organları

Koku duyuları oldukça gelişmiştir. Aralarında iletişim kurmak için kullandıkları en önemli yöntemlerden biri koku duyularını kullanmaktır. Bölgelerini ve geçtikleri yerleri kokularıyla işaretlerler. Yani o bölgeye bir çeşit salgı bırakırlar. Türlere göre bileklerinde, dirsek içlerinde, boyunlarında ve genital bölgelerinde koku bezleri vardır. Halka kuyruklu lemur, bileklerinde bulunan koku bezlerine kuyruğunu sürtüp diğer erkek rakiplerine kuyruğunu sallayarak “koku kavgası” yapar. Maymunlar kadar olmasa da zeki hayvanlardır. Keskin koku alma duyularına karşılık gözleri o kadar da keskin değildir.

En gürültücü primatlardandırlar. Tehlike sezdiklerinde gürültülü sesler çıkararak birbirlerini uyarırlar. Diğer primatlar gibi -örneğin mirket– lemurlar da çok sesli hayvanlardır. Tehlike, toplanma, çiftleşme gibi bir çok farklı durumda çıkardıkları ve birbirleriyle haberleştikleri farklı çağrıları vardır. Birbirleriyle konuşmaktan da çok hoşlanırlar. Homurtu, ıslık gibi sesler çıkararak birbirleriyle selamlaşır, bölgelerini korur ve birbirlerini tehlikelerden haberdar ederler.

Lemur Ne Yer?

Lemurlar omnivordur. Yani hem etçil hem otçul hayvanlardır. Zamanlarının büyük bölümünü ağaçlarda meyve, yaprak, böcek ya da küçük kuş ve yumurtalarını yiyerek geçirirler. Beslenme tarzları lemurların türlerine göre değişir. Bazı türleri çoğunlukla böceklerle beslenirken bazı türleri tamamen yeşillikle beslenir. Bazı türleri örümcek, küçük omurgalılar ve kırkayak yiyerek de beslenir. Sindirimlerini kolaylaştırmak için toprak yerler.

Bazal metabolizma hızları düşüktür. Düşük bazal metabolizma hızı su ve yiyecek yoksunluğuna karşı dayanıklı olmalarını sağlar. Çünkü vücutları enerji tasarrufu yapabilir. Enerjilerini korumak ve ısı kaybını azaltmak için uyguladıkları çeşitli yöntemler de vardır. Güneşlenmek, grup halinde durmak, kambur oturmak bu yöntemlerden bazılarıdır.

Lemurun Nesli Neden Tükeniyor?

Dişilerin doğurganlık dönemi yılda sadece bir-iki gündür. Bu nedenle bazı lemur türlerinin nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yaşam alanlarının yani ormanların yok edilmesi, avlanmaları da neslinin tehlike altında olmasının nedenleri arasındadır. Bu tehditler ve azalan sayıları nedeniyle, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), lemurları dünyanın en çok tehlike altındaki memelileri olarak kabul ediyor. Ancak esaret altında olduklarında çok hızlı bir şekilde üreyebiliyorlar.

Dişi lemur yavrusunu ilk zamanlarda ağzında taşır. Daha sonra yavru lemur annesinin sırtına tutunur. Türlere göre değişmekle birlikte lemurlar 1-4 yavru dünyaya getirirler.  Gece lemurları (cüce lemurlar ve fare lemurları gibi) genelde birden fazla yavru dünyaya getirir. Ancak bir çok lemur türü tek seferde bir yavru dünyaya getirir.

Gebelik süreleri ise bazı türlerde 3 ay, bazı türlerde 4 ve 5 ay kadardır. Ortalama yaşam süreleri 18 yıldır. Esaret altında 30 yıl yaşayabilirler. Üreme mevsimi bulundukları coğrafi konuma göre değişir. Güney Yarımküre’deki fare lemurları Eylül- Ekim aylarında doğum yaparken esaret altında oldukları Kuzey Yarımküre’deki ortamlarında Mayıs-Haziran ayında doğum yaparlar.