Pön Savaşları Nedir? Pön Savaşları Hakkında Bilgi

Pön Savaşları nedir? Kartaca Savaşları olarak da bilinen Pön Savaşları, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan dönemin en büyük savaşlarıdır. Pön kelimesi Latince’de Kartacalı anlamına gelir. Kartacalılar Fenike kökenlidir ve Kartaca kelimesi Fenike dilinde “Yeni Kent” anlamına gelir. Kartaca’nın bulunduğu yer günümüz Tunus topraklarıdır.

Pön Savaşları Nedir?

MÖ 264-146 yılları arasında olmak üzere bir asırdan fazla süren Pön Savaşları’nın nedeni Akdeniz ticaretini ele geçirmek olsa da Roma Cumhuriyeti ile yıllardır bölgede hüküm süren Fenike kökenli Kartaca İmparatorluğu arasındaki çıkar çatışmalarından kaynaklanır. Çünkü o dönemde Batı Akdeniz’de hakim güç Kartaca İmparatorluğuydu ve deniz ticaretinin hemen hemen tamamını elinde bulundurarak oldukça zenginleşmişti. Roma Cumhuriyeti ise İtalya Yarımadası’nda hızla güçlenmekteydi ve Kartaca’nın deniz gücüne sahip olmak istiyordu.

Birinci Pön Savaşı (MÖ 264-MÖ 241)

MÖ 264-241 arasında yapılan ve 23 yıl süren Birinci Pön Savaşı hem karada hem denizde gerçekleşti. Her iki taraf da kayıplarının büyük bölümünü deniz savaşlarında verdi. Özellikle Romalılar, hava koşulları nedeniyle büyük kayıplar yaşadı.

Adım adım savaş;

• Sirakuza (Sicilya Adası’nda bir şehir) tiranı Agatokles, Sicilya Adası’ndaki başka bir şehir olan Messina ile mücadelesinde Mamertinler denilen paralı askerlerle anlaşır
• Bunun üzerine Messina şehri Kartaca’dan yardım ister
• Sirakuza yenilince Messina şehri Kartaca’nın kontrolüne girer.
• Agatokles ölünce Mamertinler, Messina’yı işgal eder.
• Bunun üzerine Sirakuza’nın yeni kralı II. Hiero, Messina üzerine sefer düzenler ve Mamertinleri yenilgiye uğratır. Bu mücadelede Kartaca, Messina’yı desteklemekteydi.
• I.Hiero’nun Messina’ya tekrar saldırıya geçmesi üzerine Mamertinler bu kez Roma’dan yardım istedi. Roma’nın bu yardım isteğini kabul etmesi üzerine Kartaca da Sirakuza’yı destekledi.
• Böylece Kartaca ve Roma arasında ilk Pön Savaşı başlamış oluyordu.
• Birinci Pön Savaşları ağırlıklı olarak denizde gerçekleşti. Romalılar, askerlerinin Kartaca gemilerine rahatça binmelerini sağlayan Corvus’u icat ettiler. Bu her ne kadar Roma donanmasına avantaj sağlasa da kötü hava koşulları ve Corvus, gemilerin hareket kabiliyetini sınırlamıştı. Bu da Roma’nın çok fazla gemi kaybetmesine neden oldu. Romalılar 700 gemi-50 bin asker, Karataca ise 500 gemi-30 bin asker kaybetti.

Savaş MÖ 241’de Aegates Adaları Muharebesi’nde Roma’nın zaferiyle sonuçlandı. Böylece denizlerin hakim gücü artık Kartaca değil Roma oldu. Kartacalılar Sicilya’yı terk etmek zorunda kaldı ve Sicilya ile Afrika kıyılarındaki yakın adalar Kartacalılar tarafından boşaltıldı.

İkinci Pön Savaşı (MÖ 218-MÖ 201)

Birinci savaştan 22 yıl sonra Roma ve Kartaca arasında tekrar savaş başladı. İkinci Pön Savaşı MÖ 218-201 yılları arasında olmak üzere 17 yıl sürdü. Kartacalıların komutanı Hannibal’dı.

Hannibal, Romalılara karşı intikam yemini etmişti. Romalılar da Kartaca senatosundan, Hannibal’ı teslim etmesini istedi. Kartaca bu isteği reddedince iki taraf arasında tekrar savaş başladı.

Romalılar Kartaca’ya saldırıya geçince bu saldırıyı engellemek isteyen Hannibal o güne kadar akıllara bile gelmeyecek olan bir plana imza attı ve Alpleri geçmeye karar verdi. 40 bin askeri ve 37 savaş filiyle Alpleri geçmeye başladı. Hannibal Alpleri geçip İtalyan Yarımadasına girdiğinde ordusunun yarısı ve 34 fili ölmüştü. Yine de MÖ 218’de Ticinus Nehri’nde Roma ile yaptığı savaşı kazandı.

Ertesi yıl Romalılar Arretium şehri yakınlarında Hannibal’i pusuya düşürmeye çalıştılar ancak Hannibal Romalıları pusuya düşürdü ve Roma ordusu büyük kayıplarla Hannibal’a tekrar yenildi.

Roma’ya doğru ilerlemeye devam eden Hannibal, yeterli teçhizat ve ikmal hatlarına sahip olmadığı için Roma şehrini kuşatmaktan kaçındı.

MÖ 216’da Cannae şehrinde 70 bin askerlik Roma ordusu ile 50 bin kişilik Kartaca ordusu tekrar savaştı. Bu savaşı da Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu kazandı.

MÖ 207’de Roma ordusu Hannibal’in kayınbiraderi Hasdrubal komutasındaki Kartaca ordusunu yenilgiye uğrattı. MÖ 202’de de bu kez Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu Romalılara yenildi. Zama adı verilen bu savaş aynı zamanda İkinci Pön Savaşı’nın da sonu oldu.

Üçüncü Pön Savaşı (MÖ 149- MÖ 146)

Pön Savaşları’nın en kısası Üçüncü Pön Savaşı’dır. İkinci Pön Savaşı’ndan sonra Kartacalılar Roma’ya haraç ödemek zorunda kaldı. Bu durum 50 yıl devam etti.

Üçüncü Pön Savaşı MÖ 149-MÖ 146 yılları arasında olmak üzere 3 yıl sürdü.

İkinci Pön Savaşı’ndan sonra Roma’ya haraç ödemek zorunda kalan Kartaca 50 yılın sonunda haraç ödemeyi bırakarak Roma’nın müttefiki Numidia’ya saldırdı. Böylece Üçüncü Pön Savaşı başlamış oldu.

Roma, Kartaca’yı kuşatma altına aldı ve 3 yılın sonunda Romalılar şehre girerek siviller dahil karşılarına çıkanı öldürdüler. Sağ kalan 50 bin Kartacalıyı da köle olarak alıp şehri yerle bir ettiler.

Sonuç olarak; Birinci ve İkinci Pön Savaşlarında Kartaca’nın Roma’ya yenilmesi ve son olarak Üçüncü Pön Savaşı’nda Kartaca’nın yok edilmesiyle artık Roma Cumhuriyeti Batı Akdeniz’deki en güçlü devlet durumuna geldi.

Soru ve Cevaplarla Pön Savaşları

Pön Savaşları kimler arasında yapıldı?: Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapıldı

Pön Savaşları hangi yıllar arasında yapıldı?: MÖ 264-MÖ 146 yılları arasında yapıldı

Pön Savaşlarının nedeni nedir?: Akdeniz ticaretinde hakim güç olmak

Pön Savaşlarını kim kazandı?: Üç savaş da Romalıların zaferiyle sonuçlandı.

Pön Savaşlarının Sonucu Nedir?: Kartaca yok oldu ve böylece Roma, Batı Akdeniz’in en güçlü devleti oldu.