Çelebi Mehmet Dönemi; Osmanlı Devleti’nin İkinci Kurucusu 1. Mehmet

Çelebi Mehmet dönemi gelişmeleri nelerdir? Döneminin önemli olaylarına geçmeden önce Çelebi Mehmet hakkında kısaca bilgi verelim;

1383 yılında Bursa’da doğan Çelebi Mehmet, Yıldırım Bayezid’in Devlet Hatun’dan olan oğludur. Annesi Devlet Hatun’un soyu Mevlana’ya dayandığı için “Çelebi” unvanı ile anılmıştır. Çelebi’nin kelime anlamı ise “bilgili kişi”dir.

Çelebi Mehmet Dönemi (1413-1421)

Çelebi Mehmet, Timur Devleti ile yapılan Ankara Savaşı yenilgisinden sonra kardeşler arasında başlayan ve 11 yıl süren taht kavgaları dönemine; Fetret Devri’ne diğer kardeşlerini yenerek son vermiştir. Böylece Osmanlı Devleti dağılma tehlikesini atlatmıştır. Bu nedenle Çelebi Mehmet, Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak kabul edilmiştir.

Anadolu Türk Siyasi Birliğinin Sağlanması

Fetret Devri’nde dağılan Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak öncelikli hedefiydi. I. Mehmet (Çelebi) Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak için;

• Aydınoğullarından İzmir’i
• Karamanoğullarından Akşehir, Beyşehir ve Seydişehir’i
• Candaroğullarından Samsun’u aldı.

Ayrıca Menteşeoğulları, Tekeoğulları ve Saruhanouğlları’nı Osmanlı topraklarına kattı.

Tüm bu gelişmeler sonucunda Osmanlı Devleti doğudaki Akkoyunlu ve Karakoyunlu devletleriyle komşu durumuna geldi.

Şeyh Bedrettin İsyanı

Şeyh Bedrettin, Çelebi Mehmet’in kardeşi Musa Çelebi’nin Kazaskeri’ydi. Fetret Devri’ndeki karışıklıklardan faydalanan Şeyh Bedrettin, kendi fikirlerini yaymak için faaliyetlerde bulundu. Bu fikirleri ise Osmanlı Devleti’nin İslam anlayışına ters düşüyordu.

Şeyh Bedrettin’in müritlerinden Börklüce Mustafa’nın Karaburun’da çıkardığı isyan ile Torlak Kemal’in  Manisa’da çıkardığı isyan kısa sürede bastırıldı. Rumeli’deki isyan da Çelebi Mehmet tarafından bastırıldı ve Şeyh Bedrettin yakalanarak idam edildi.

Şeyh Bedrettin isyanı Osmanlı tarihinde ilk dini ve toplumsal nitelikli isyandır.

Düzmece Mustafa İsyanı

Çelebi Mehmet döneminin diğer önemli olayıdır. Çelebi Mehmet’in kardeşi Mustafa, Ankara Savaşı’nın sonlarında kaybolmuştu. 18 yıl sonra ise Mustafa Çelebi olduğunu iddia eden bu kişi ortaya çıktı. Birçok tarihçi tarafından bu kişinin gerçekten Çelebi Mehmet’in kardeşi Mustafa Çelebi olduğu belirtilir. Ancak Osmanlıların, gerçek Mustafa Çelebi olmadığı yönündeki propagandaları nedeniyle “Düzmece” tabiri kullanılmıştır.

Düzmece Mustafa, Venediklilerin yardımı ile Selanik’te kendini Osmanlı Sultanı ilan etmiş, Bizans’ın yardımı ile Osmanlı tahtını ele geçirmeye çalışmıştır. Çelebi Mehmet Rumeli’ye gelerek isyanı bastırmış, Mustafa ise Bizans’a sığınmıştır. (Mustafa Çelebi, II. Murat döneminde tekrar ayaklanmıştır)

Balkanlardaki Faaliyetler

Anadolu Türk birliğinin büyük oranda sağlanmasının ardından Balkanlar üzerine harekete geçen Çelebi Mehmet; Erdel, Mora ve Macaristan’a seferler düzenledi.

Akçahisar, Avlonya, Eflak ve Bosna Osmanlı topraklarına katıldı.

Çalıbey Deniz Savaşı

Osmanlı Devleti’nin ilk donanması Çelebi Mehmet döneminde Gelibolu’da kuruldu. İlk deniz savaşı da bu dönemde Venedik ile yapıldı. Venedik ve Osmanlı donanması Çanakkale Boğazı’nda karşı karşıya geldi. Osmanlı Devleti yenildi ve Çalı Bey bu savaşta şehit düştü.

Çalıbey Deniz Savaşı yenilgisi, Osmanlı donanmasının henüz yeteri kadar güçlü olmadığını göstermekle birlikte önemli bir deneyim olması açısından önemlidir.

Çelebi Mehmet Nasıl Öldü?

Çelebi Mehmet sadece 8 yıl tahtta kalmış; henüz 30’lu yaşlarında ölmüştür. Yaşamında girdiği savaşlarda yaklaşık kırk yara almış ve bu yaralar onun sağlığına olumsuz etki etmiştir.

Edirne’de bir sürek avı sırasında at üstündeyken felç geçirerek attan düşmüş, çok geçmeden de hayatını kaybetmiştir.

Çelebi Mehmet’ten sonra yerine oğlu Murat (II.) geçmiştir.