İklim Elemanları Sıcaklık Nedir? Sıcaklığı Etkileyen Faktörler Nelerdir?

İklim elemanları sıcaklık nedir? İklimi oluşturan elemanlar; sıcaklık, basınç ve rüzgarlar ile nem ve yağıştan oluşur. Bu içeriğimizde iklim elemanlarından sıcaklığı ve sıcaklığı etkileyen tüm faktörleri detaylarıyla ele alıyoruz.

İklim Elemanları Sıcaklık

Bir enerji türü olan ısı; katı, sıvı ve gaz maddelerini oluşturan atom ve moleküllerin sahip olduğu kinetik enerjidir. Başka bir deyişle; bir maddenin ısıl durumunu belirtir. Sıcaklık, termometre ile ölçülür; selsiyus ve fahrenayt gibi derecelerle ifade edilir.

Sıcaklığı Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Sıcaklığın farklı bölgelerde ya da aynı yerde gün içinde farklılıklar göstermesinin nedeni sıcaklığı etkileyen birçok faktörün varlığıdır. Sıcaklığı etkileyen faktörleri inceleyelim;

Dünyanın Şeklinin Sıcaklığa Etkisi

Dünya’nın şeklinden dolayı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açısı küçüldüğü için, sıcaklık da bu yönde azalma gösterir. Enlem etkisi denilen bu olay sıcaklığın dağılışını etkileyen en temel faktördür.

Dünya’nın Günlük Hareketinin Sıcaklığa Etkisi

Dünya kendi ekseni etrafında döndüğü için güneş ışınlarının yere düşme açısı gün içinde değişir ve bu da sıcaklığın gün içinde değişmesine etki eden faktörlerdendir.

Dünya’nın Yıllık Hareketinin Sıcaklığa Etkisi

Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi nedeniyle yıl içinde güneş ışınlarının düşme açısı değişkenlik gösterir ve bu da sıcaklığın değişmesinin nedenlerinden biridir.

Atmosferin Sıcaklığa Etkisi

Atmosferdeki gazlar güneş ışınlarının dağılıp emilmesini sağladığı için sıcaklığın aşırı derecede artması ya da azalması engellenmiş olur.

Nemin Sıcaklığa Etkisi

Nemli hava geç ısınıp geç soğurken; kuru yani nemli olmayan havalar çabuk ısınıp çabuk soğur.

Bakı Durumunun Sıcaklığa Etkisi

Kuzey Yarım Küre’de dağların güney yamaçları güneş ışınlarını doğrudan alırken, kuzey yamaçlar güneş ışınlarını doğrudan alamaz. Bu nedenle kuzey yamaçlar daha soğuk olur.

Güney Yarım Küre’de ise dağların kuzey yamaçları güneş ışınlarını doğrudan alırken, güney yamaçları güneş ışınlarını doğrudan almaz. Bu nedene güney yarımkürede güney yamaçlar daha soğuktur.

Yüksekliğin Sıcaklığa Etkisi

Hava daha çok yerden ısındığı için yükseklere çıkıldıkça sıcaklık azalır.

Kara ve Denizlerin Sıcaklığa Etkisi

Denizler geç ısınıp geç soğurken; karalar çabuk ısınıp çabuk soğur. Kara ve denizler arasındaki ısınma farklılıkları nedeniyle;

En yüksek ve en düşük sıcaklıklar karada olur

Kuzey Yarım Küre’de karalar daha geniş bir alanı kapladığı için sıcaklıklar burada Güney Yarım Küre’ye göre daha yüksektir

Kışın denizden esen rüzgarlar ılık, yazın serin olur

Sıcaklık farkları kıyılarda, iç  kesimlere göre daha azdır

Okyanus Akıntılarının Sıcaklığa Etkisi

Kutuplara yakın yerlerden gelen okyanus akıntıları sıcaklığı düşürürken Ekvator’a yakın yerlerden gelen akıntılar sıcaklığı yükseltir.

Rüzgarların Sıcaklığa Etkisi

Kutuplara yakın yerlerden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür. Ekvatora yakın yerlerden esen rüzgarlar ise sıcaklığı yükseltir. Bunun nedeni enlem etkisidir.

Yüzey Örtülerinin Sıcaklığa Etkisi

Yüzey örtüleri yeryüzünde ısınma farklarına sebep olur. Örneğin;

Koyu renkli toprak ve kayaçlar açık renkli yüzeylerden daha fazla ısınır

Bitki örtüsünün yoğun olduğu yerlerde sıcaklık farkları az olur.

Nemli bölgeler geç ısınır