Karakoyunlu Devleti Türk Devleti midir? Karakoyunlular Hakkında Bilgi

Karakoyunlu Devleti özellikleri nelerdir? Karakoyunlu Devleti 1365-1469 yılları arasında hüküm sürmüş olan ve Oğuz Türkleri tarafından kurulan Türkmen devletidir.

Karakoyunlu Devleti’nin başkenti Erciş (Van)’ti ve Doğu Anadolu Bölgesi ile birlikte Kafkasya’nın güneyi, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında da hakimiyet kurmuşlardı.

Karakoyunlular, Azerbaycan’ın Türkleşmesini sağlayan iskan hareketlerinin öncülüğünü yapmışlardır. 13. yüzyılın sonlarında Karakoyunlu aşireti Türkistan’dan çıkarak Fırat-Dicle nehirleri civarındaki vadilere yerleştiler. Konargöçer bir yaşam tarzına sahiptiler.

Karakoyunlu Devleti’nin Kuruluşu

Farklı Türk boylarının birleşiminden oluşan Karakoyunlular  bünyesinde ayrıca Kürt aşiretleri de bulunmaktaydı. Moğol istilası nedeniyle Doğu Anadolu’ya gelerek buraya yerleşmişler ve Moğolların kendi aralarındaki iç çekişmelerden faydalanarak Hasankeyf, Muş ve Musul gibi bölgelerde hakimiyet kurmuşlardır.

Karakoyunlular, en nüfuzlu aşiretin kollarından Baharlı kolu reisi Bayram Hoca liderliğinde yöresel bir yönetim kurmuş ve 1381’e kadar Celayirilere bağlı kalmışlardır.

Bayram Hoca’nın ölümünden sonra yerine geçen yeğeni Kara Mehmed, Celayirileri yenilgiye uğrattı, Tebrizii aldı. Timur İmparatorluğu’na karşı başarılı mücadeleler verildi. Ancak Kara Mehmed ile yeğeni Pir Hasan arasındaki çatışmada Kara Mehmed öldürüldü.

Pir Hasan’ın da ölümünden sonra Karakoyunluların başına geçen Kara Yusuf, Timurla girdiği mücadele sonucu Osmanlı Devleti’ne sığındı. 1406 ve 1408 yıllarında Timurlular ile savaşan Kara Yusuf, Timurluları yenilgiye uğratarak Azerbaycan’da tam bir hakimiyet sağladı. Ardından Akkoyunluları yenilgiye uğrattı ve Mardin’i kuşatarak Artuklu hanedanını ortadan kaldırdı.

Cihan Şah Dönemi

Karakoyunlu Devleti’nin en parlak dönemi ise Cihan Şah’ın hükümdarlığı dönemidir. Bu dönemde Karakoyunlu Devleti bir imparatorluk haline gelmiştir. Bağdat’ı fetheden Cihan Şah, Timurluların kendi aralarındaki çekişmelerden faydalanarak Rey, İsfahan, Fars ve Kirman gibi bölgeleri de topraklarına kattı.

Bütün İran, Irak ve Doğu Anadolu topraklarına hakim olan Cihan Şah’ın son seferi Akkoyunlular üzerine oldu. Ancak bu mücadelede Cihan Şah öldü ve yerine oğlu Hasan Ali geçti.

Hasan Ali’nin ilk işi Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’a karşı sefer hazırlıklarına başlamak oldu. Ancak ne var ki Karakoyunlu ordusu daha güçlü olmasına rağmen Akkoyunlulara yenildi. Hasan Ali’nin Akkoyunlularla mücadelesi sonrasında ölümünün ardından Karakoyunlu Devleti de dağıldı.

Akkoyunlu Devleti, Karakoyunlu Devleti’nin tüm topraklarına hakim oldu.

Karakoyunlu Devleti’nde;

Devlet teşkilatı İlhanlı devlet teşkilatına dayanmaktaydı. Hükümdarlar sultan unvanını kullanırdı. Paralarda ise hükümdarlar için “bahadır” unvanı da kullanılırdı.

Karakoyunlular döneminde şiilik faaliyetlerinin yaygınlaştığı bilinse de Karakoyunlu hükümdarlarının Şii olmadığı bilinmektedir.

Karakoyunlu hükümdarlarından Cihan Şah, Azerbaycan edebiyatının en önemli isimlerindendir.

Karakoyunlular döneminden günümüze sadece tek bir eser kalmıştır. Bu eser Cihan Şah tarafından inşa ettirilmiş olan Tebriz’deki Gök Mescid’dir.

Karakoyunlu Devleti, yaptıkları pek çok eserler Anadolu’nun Türk-İslam kimliği kazanmasına büyük katkı sağladı. Osmanlı Devleti’nin doğu sınırında bulunan Karakoyunlular, Osmanlı Devleti ile dostane ilişkiler kurdular.