NATO Askeri Harekâtları, NATO Operasyonları
NATO Askeri Harekâtları nelerdir? NATO’nun üye ülkeler arasında iş birliği sağlamayı amaçlayan hem askeri hem sivil yönü olan bir ittifak olduğundan NATO Nedir? başlıklı içeriğimizde detaylarıyla bahsetmiştik. Bu içeriğimizde NATO’nun askeri yönünü ele alarak, günümüzde devam etmekte olan NATO Faaliyetleri yani NATO Askeri Harekâtları hakkında bilgi veriyoruz.
NATO’nun Askeri Faaliyetleri
NATO; herhangi uluslar arası bir kriz durumunda diplomatik çareler tükendiğinde, askeri operasyonları devreye sokacak olan bir oluşum olarak da tanımlanır. Bu bağlamda NATO’nun askeri operasyonları dünya çapında olabilir. Bu askeri operasyonlar hem kara hem de hava ve deniz operasyonlarını kapsayabilir. Askeri operasyonların yanı sıra çeşitli afet durumlarında da operasyonlar yürütülebilmektedir. COVİD-19 salgınıyla mücadeleye destek de bunlardan biridir.
NATO’nun doğrudan kendi silahlı kuvvetleri yoktur. Çünkü NATO’nun askeri gücü; tüm üye ülkelerin asker ve teçhizat katkılarından oluşur. Bu kuvvetler kriz, çatışma gibi müdahale gerektiren durumlarda NATO tarafından komuta altına alınır.
NATO Operasyonları
Birleşmiş Milletler kararları doğrultusunda NATO’nun günümüzde devam etmekte olan operasyonları şöyledir;
Kosova: NATO bünyesinde Kosova’da yaklaşık 3500 askeri güç bulunmaktadır. İlk kez Haziran 1999’dan itibaren bölgedeki şiddeti ve kaosu sona erdirmek adına askerler buradaki varlığını sürdürmektedir. Bölgedeki sorunun çözümü Sırbistan ile Kosova arasındaki ilişkilerin normalleşmesi şartına bağlanmaktadır.
Active Endeavour: Akdeniz’deki terör faaliyetlerini tespit edip engellemek adına 2011 yılında başlayan deniz gözetleme operasyonudur. Bu operasyon 2016 yılında sonlandırılmış olsa da daha esnek bir deniz operasyonu olan Sea Guardian 2016 yılında başlatıldı. Amaç denizde terörle mücadele ve durumsal farkındalık. Yani toplu savunma ve iş birliği ile güvenli bir deniz ortamı sağlamak
Irak: IŞİD’e karşı Irak güvenlik güçlerine yardım etmek maksadıyla 2018’de bir eğitim operasyonu başlatıldı. Savaş değil, bir eğitim görevidir. El yapımı patlayıcılara karşı bilgilendirme, zırhlı araçların bakımı ve askeri tıp alanlarında eğitime ağırlıktadır. Daha öncesinde 2004’te başlatılan ve 2011 yılına kadar devam eden Irak güçlerine yönelik eğitim görevine benzer.
Afrika Birliği’ne Destek: Afrika kıtasındaki barış ortamının korunmasına yönelik Afrika Birliği, NATO tarafından desteklenmektedir. NATO, Afrika Birliği barış güçlerine, talepler doğrultusunda hava ve deniz yoluyla destek göndermektedir.
Hava Polisliği: 2014 yılında Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik müdahalesinin ardından güçlendirilmiştir. Hava polisliği, hava sahası ihlallerine karşılık, kendilerine ait savaş uçakları olmayan müttefikleri için NATO savaş uçaklarının hava sahasında devriye gezmesidir.
NATO’nun Finansmanı ve Savunma Harcamaları
NATO’nun bütçesi askeri ve sivil bütçe olmak üzere iki türdür. Her üye ülke, belli bir maliyet formülüyle ortaya koyulan ihtiyaca göre bütçeye katkı sağlar. 30 üye ülkenin her biri kendi savunma bütçelerinin küçük bir yüzdelik dilimini temsil eden Gayri Safi Milli Gelire dayalı bir miktarla katkı sağlar. Ortak finansman konusunda üye ülkeler birlikte hareket eder. Yıllık bazda ne kadar harcama yapılacağına karar verir ve buna göre planlama yaparlar. Bu süreci Kuzey Atlantik Konseyi denetlemektedir.
Bir operasyon kararı durumunda, eğer toplu savunma operasyonu değil ise her üye ülkenin katkıda bulunma gibi bir zorunluluğu yoktur. NATO’nun kendi silahlı kuvvetleri olmadığı için gerekli askeri güç ve teçhizat üye devletler tarafından sağlanır.
NATO’nun yıllık bütçesi ise ortalama 2,5 milyar Euro değerindedir.
İttifakın askeri hazırlığının sağlanması için; üye ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılalarının en az %2’si savunma harcamaları içindir. Her üye devletin Milli Savunma Bakanlığı, her yıl düzenli olarak savunma harcamalarını NATO’ya rapor eder. NATO da savunma harcamalarını her yıl NATO’nun web sitesinde tablo şekline yayınlanmaktadır.
NATO üyesi ülkeler için NATO’ya Üye Ülkeler başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.