Orta Çağ’da Ticaret Mekanları Nelerdir?

Orta Çağ’da ticaret mekanları nelerdir? İlk çağdan Orta çağa gelindiğinde ticaretin gelişmesi, artık daha uzun mesafelerde ticaret yapılmasını beraberinde getirmişti. İslam ülkelerinde ticari canlılığa karşılık Avrupa’da ticari hayat gerilemiş durumdaydı. Bunun büyük nedeni ise Kavimler Göçü ve bu göçün Avrupa’da ortaya çıkardığı kaos ortamıydı. Toplumsal anlamda ortaya çıkan kargaşa ile birlikte şehirlerden kırsala doğru kaçış başlamış ve bu da tarım ekonomisini güçlendirmişti. Dönemin en önemli ticaret merkezleri ise Çin, Anadolu, Hindistan, Suriye, Mısır ve İran’dı.

Orta Çağ’da Ticaret Mekanları

Orta Çağ’da ticaret kervanlar ile yapılırdı. Kervanlarda ticari ürünler deve ve at gibi hayvanlar ile taşınırdı. Denizaşırı ticaret ise insan ve rüzgar gücüne bağlıydı. Yelkenli gemiler, pusula ve haritanın kullanımı deniz ticaretini hızlandırmıştı. Ancak Orta Çağ’da kara ve deniz ticareti yolculukları haftalar ve aylar sürebilirdi. Bu da bazı ticaret mekanlarının varlığını ortaya koymuştu.

Ticaret malları üretildiği yerden başlayarak tüketiciye ulaştırıldığı yere kadar devam eden yolculuğu esnasında birçok duraktan geçiyordu.  Orta Çağ’da ticaret açısından oldukça önemli olan bu ticaret mekanları şöyleydi;

Arasta

Aynı tür dükkanların tek bir sokak içerisinde karşılıklı bir şekilde sıra sıra dizildiği ticaret mekanlarına arasta denir. Bu sokaklar kapalı çarşıya benzer şekilde üzeri kapalı da olabilirdi ancak genellikle üzeri açık sokaklardı. Dükkanların ayrı kapıları yoktur. Tek bir kapı aynı saatte açılır ve kapanırdı. Esnaflar sabahları erken saatlerde dükkanlarını açmadan önce burada bulunan dua meydanı denilen yerde dua eder; dürüst ve bereketli satış dilerlerdi.

Bedesten

Bedestenlerde değerli eşyalar satılırdı. İnsanlar para, mücevher ve altın gibi değerli eşyalarını bedestenlerdeki kasa denilen güvenli bölmelere kilitlerdi. Bu yüzden bedestenlerin güvenliği önemliydi ve taş duvarları ve kurşun kaplı çatıları olurdu. Bedestenlerde değerli kumaş satışı da yapılırdı.

Han

Genellikle tüccarların hayvanlarıyla birlikte konakladıkları mekanlar olan han; içinde şadırvan, hamam, erzak ambarları, yem depoları barındırırdı. Üst katlarda odalar bulunurdu. Bazı hanların bodrum katı bulunurdu ve ahır olarak kullanılırdı. Dışarıya bakan cephelerde ise dükkanlar olurdu.

Ribat

İlk olarak Hz. Ömer döneminde sınır güvenliği amacıyla inşa edilen ve bu amaca hizmet eden ribatlar zamanla kervanların konaklaması amacıyla kullanılmaya başladı. Ribatlarda da odalar, ambar, hamam ve mescit vs. bulunurdu.

Sınırların genişlemesiyle birlikte iç bölgelerde kalması sonucu ribatlar hem yolcuların hem tüccarların konaklayıp yiyip içtikleri ve dinlendikleri mekanlar haline gelmiştir.

Kervansaray

Ticaret kervanlarının konaklaması amacıyla ana yol kenarlarından belli mesafelerde (genellikle 40 km aralıklarla) inşa edilen mekanlardır. Kervansarayların kapıları geceleri kapatılır, sabah olunca da olası hırsızlık olayına karşı mallar ve hayvanların kontrolü yapıldıktan sonra kapılar açılırdı.  Kervansaray amiri denilen görevli kervansarayların güvenliğinden sorumluydu.

Kervansaraylarda konaklamak üç güne kadar ücretsizdi. Misafirler üç gün boyunca burada ücretsiz kalıp yiyip içebilirdi.

Liman

Orta Çağ’da kervanların Doğu Akdeniz limanlarına getirdiği mallar gemilere yüklenip Avrupa limanlarına taşınırdı. Deniz taşımacılığı kara taşımacılığından daha avantajlı olduğu için limanlar önemliydi.

Orta Çağ’ın en önemli limanları arasında Mısır, Suriye, Alanya ve Sinop  limanları sayılabilir. Avrupa’da ise Venedik ve Cenova en önemli limanlar arasındaydı.

Ayıca bknz;

Osmanlı Devleti’nde Ticaret Mekanları