Sokollu Mehmet Paşa ve Projeleri Hakkında Bilgi

Sokollu Mehmet Paşa; Osmanlı tarihinin en önemli devlet adamlarından biridir. Sırp asıllı bir devşirme olan Sokollu Mehmet Paşa’nın asıl adı Bayo Sokoloviç’tir. (Sokol, “şahin” anlamına gelir) Kanuni Sultan Süleyman döneminde Kaptan-ı Deryalık yapmıştır. Ancak daha önemlisi Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat olmak üzere üç padişah döneminde de sadrazamlık görevi yapmasıdır. Aynı zamanda II. Selim’in kızıyla evlenmiş ve böylece padişahın damadı olmuştur.

Kanuni’nin son seferi olan Zigetvar seferini, padişahın ölümü üzerine devam ettirmiş ve seferi tamamlayarak geri dönmüştür. Yerine gelen oğlu II. Selim döneminde de görevine devam etmiştir.

Sokollu Mehmet Paşa ve İcraatları

1564 yılında sadrazamlık görevine getirilen Sokollu Mehmet Paşa, bu görevi 15 yıl sürdürmüştür. Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümünden sonra yerine oğlu II. Selim geçmiş; yeni padişah devlet işlerini büyük ölçüde Sokollu Mehmet Paşa’ya emanet etmiştir. Sokollu Mehmet Paşa sadrazamlık görevi süresince önemli bir çok başarıya imzasını atmıştır.

Sokollu Mehmet Paşa dönemindeki önemli icraatlar;

• Sakız Adası fethedildi
• Tunus fethedildi
• Lehistan ve Fas himaye altına alındı. Bu, Osmanlı Devlet hakimiyetinin Baltık Denizi ve Atlas Okyanusu’na kadar uzandığı anlamına gelir.
• Fas’ın Osmanlı himayesine girmesi nedeniyle Portekiz ile Kasr’ül Kebir savaşı yapıldı. Bu savaş Osmanlı Devleti’nin zaferiyle sonuçlandı.
• Kıbrıs fethedildi. Böylece Doğu Akdeniz’de Osmanlı hakimiyeti tam olarak sağlanmış oldu.

Ancak Kıbrıs’ın Osmanlılar tarafından fethedilmesi Haçlıları hiç memnun etmemişti. Bu durum Haçlı donanmasının Osmanlı donanmasına saldırmasına neden oldu ve 1571 yılında yapılan İnebahtı Deniz Savaşı ile Osmanlı donanması yakılarak yok edildi ve böylece Osmanlı tarihindeki en büyük deniz yenilgisi alındı.

Sokollu Mehmet Paşa, İnebahtı yenilgisinden sonra İstanbul’a gelen bir Venedik elçisine; “Biz sizden Kıbrıs’ı alarak kolunuzu kestik, siz ise donanmamızı yenmekle yalnızca sakalımızı kestiniz; unutmayın ki, kol bir daha yerine gelmez ancak sakal eskisinden de gür çıkar.” şeklindeki o tarihi sözünü söylemiştir.

Sokollu Mehmet Paşa’nın Projeleri

Sokollu Mehmet Paşa’nın tarihe geçen çok önemli üç projesi vardır. Bunlar Don-Volga Kanal, Süveyş Kanalı ve Karadeniz-Marmara projeleridir.

Dol-Volga Kanal Projesi

Don ve Volga nehirlerinin birbirine en yakın olduğu noktada bir kanal açmak suretiyle Karadeniz ve Hazar Denizi’ni birbirine bağlanmak istendi. Böylece İran ile yapılacak savaşlarda donanmadan yararlanmak, Rusların Karadeniz’ inmesini önlemek ve Kırım’ı güvence altına almak, İpek yolunu canlandırmak gibi amaçlar güdülmüştür. Ancak Kırım hanlarının ve Don Kazaklarının engel olmaları ve yeterli hazırlık ve önlemlerin alınmaması gibi nedenlerle proje tamamlanamadı.

Süveyş Kanalı projesi

Bu proje aslında Yavuz Sultan Selim döneminde düşünülmüştü. Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlamak ve böylece baharat yolunu canlandırmak, Osmanlı donanmasının Hint okyanusuna geçmesini sağlamak amaçlansa da yapılan araştırmalar sonuçsuz kaldı

Karadeniz-Marmara Projesi

Projenin amacı Sapanca Gölü’nü tersane merkezi haline getirmek, İstanbul boğazına bir güzergah oluşturmak amaçlanmıştı.

Ölümü

Sokollu Mehmet Paşa, 1579 yılında bir ikindi divanı çıkışında derviş kılığındaki biri tarafından kalbinden hançerle vurularak öldürüldü. Öldüğünde 74 yaşındaydı. Türbesi Eyüpsultan’dadır.

Sokollu Mehmet Paşa’nın katili yakalansa da konuşturulamadı ve öldürüldü. Kim tarafından azmettirildiği öğrenilemedi.