Sanayi Devrimi Nedir? Sanayi Devriminin Sonuçları Nelerdir?

Dünya tarihinde gerek ekonomik açıdan gerekse sosyal, siyasal ya da toplumsal açılardan son derece önemli bir yere sahip olan Sanayi Devrimi Nedir? Sanayi Devrimi nasıl ve nerede ortaya çıkmıştır?

Sanayi Devrimi Nedir?

Buhar gücüyle birlikte makineleşmenin ortaya çıkması Sanayi Devrimi olarak adlandırılır. Sermaye birikimi Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkmasında en büyük etkenlerden biridir.

Sanayi Devrimi Nasıl Başladı?

Avrupa’da Coğrafi Keşifler, Rönesans, Reform ve Fransız İhtilali ile başlayan değişim ve gelişim, skolastik düşünceyi yıkarak yerine akıl ve bilimin etkili olduğu bir dünya görüşü getirdi. Bunlara bağlı olarak da Avrupa’da 18. yy.da Aydınlanma Çağı denilen dönem yaşandı. Artık kilise ve din baskısından uzak; akıl, deney ve gözlemin ön planda tutulduğu bir döneme girildi. Bu durum bilimsel, teknolojik ve sanatsal anlamda bir çok gelişmeyi beraberinde getirdi.

İşte bu teknolojik gelişmeler insan ve hayvan gücünden makine gücüne dayalı üretime geçilmesine sebep oldu. Fabrikalaşmayla birlikte seri üretim gücüne ulaşıldı. İlk olarak dokumacılık sektöründe başlayan sanayileşme daha sonra diğer alanlara da yayıldı.

Sanayi Devrimi Nerede ve Ne Zaman Başladı?

Sanayi Devrimi ilk olarak 18. yy.da İngiltere’de başlamış ve çok geçmeden Batı Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya, Japonya’ya kadar tüm dünyaya yayılmıştır. Sanayi Devrimi’nin İngiltere’de ortaya çıkmasının en büyük sebeplerinden biri sanayi için gerekli şartların olgunlaşmış olmasıdır. Örneğin dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu olan İngiltere, kömür ve demir gibi sanayi için en gerekli temel hammaddeler yönünden zengin yer altı kaynaklarına sahipti.

Sanayi Devriminin Sonuçları

Sanayi Devrimi denilen makineleşme çağıyla tarihte ekonomik, toplumsal ve siyasal alanlarda önemli değişimler ortaya çıktı.

Hızlı nüfus artışı ve tarımdaki gelişmelere bağlı olarak tarım alanında nüfus ihtiyacının azalmasından dolayı insanların köylerden kentlere göç etmeye başladı.

Coğrafi keşiflerden sonra oldukça güçlenmeye ve zenginleşmeye başlayan burjuva sınıfı sanayi devrimiyle birlikte artık en zengin kesimi meydana getiriyordu. Bununla birlikte yeni bir sınıf; işçi sınıfı doğdu. Hatta toplumsal yapı içinde artık en kalabalık sınıfı işçiler oluşturuyordu. Ağır çalışma şartları ve ekonomik, siyasal hak mahrumiyetleri işçiler arasında büyük bir hoşnutsuzluğun ve dolayısıyla tepkinin ortaya çıkmasına neden oldu. Böylece sosyalizm ortaya çıktı.

Sanayi Devrimi’nin belki de en önemli sonucu hammadde ve pazar arayışının artmasıyla sömürgecilik yarışının hız kazanmasıdır. İngiltere’den sonra tüm Avrupa’ya yayılan sanayileşme, ülkeler arasındaki rekabeti arttırarak sömürgecilik yarışını hızlandırdı. Bu kıyasıya rekabet 20. yy.da ilk dünya savaşına sebep olacaktı. Bu savaşın baş rollerinden biri ise Osmanlı Devleti olacaktı.

Avrupa Devletleri hızla sanayileşirken Osmanlı Devleti el tezgahları ve atölyelerde üretim yapmaya devam ediyordu. Fabrikalarda üretim için ortaya çıkan hammadde ihtiyacı ve üretilen malları dış pazarlara satma ihtiyacı Osmanlı Devleti’ni sanayileşen ülkelerin hedefi haline getirdi. Bunun sonucunda Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü tehdit altına girdi. Bol miktarda üretilen Avrupa malları nedeniyle Osmanlı Devleti açık pazar haline geldi. Sanayi Devrimi’nin Osmanlı Devleti’ne etkileri ile ilgili detaylı bilgi için Sanayi Devrimi Osmanlı Devleti’ni Nasıl Etkiledi? başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Sanayi Devrimi sonuçlarını şöyle özetleyebiliriz;

• Uluslararası ticaret önem kazandı
• Üretim miktarı ve kalitesi arttı.
• Köylerden kentlere göçler hızlandı. Yaşam kalitesi arttı ancak şehirlerde nüfus yoğunluğu arttı. Bu da işsizliği beraberinde getirdi.
• Fabrikalaşma yeni bir sınıfı; “işçi sınıfı”nı ortaya çıkardı. Böylece emperyalizm, kapitalizm gibi kavramları ortaya çıkardı.

Özetle; Feodal düzenin yıkılmış olması ve Sanayi Devrimi Avrupa’da ciddi anlamda bir dönüşüm yaşanmasına sebep oldu. Çünkü el emeğine dayalı olan üretim tarzı yerine makineye dayalı endüstriyel üretim başladı. Bu da Avrupa’da üretimin ve ekonomik refahın artmasını sağladı. Üretim artışı büyük fabrikaları ortaya çıkardı. Ancak bu üretim artışı aynı zamanda hammadde ihtiyacının artmasına; fazla üretim ise pazar ihtiyacının artmasına neden oldu. Hammadde ve pazar ihtiyacının artması da sömürgecilik yarışını hızlandırdı, sanayileşemeyen ülkeler ise sömürge haline geldi.