Empresyonizm Nedir? Empresyonizm Akımının Temsilcileri
Empresyonizm nedir? Empresyonizm akımının özellikleri nelerdir ve bu akımın temsilcileri kimlerdir? Empresyonizm “izlenimcilik” demektir. Empresyonizm ismi; 1874 yılında “Ressamlar, Heykeltraşlar ve Gravürcüler Birliği” denilen bir grubun Paris’te açtığı sergideki eserler arasında Claude Monet’e ait sergi kataloğunda yer alan Empresyon isimli tablodan gelmektedir. Empresyon; izlenim, gün doğumu gibi anlamlara gelmektedir.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
Empresyonizm Nedir?
Empresyonist sanatçılar akademik öğrenim yerine doğada yer almışlardır. Amaç bütün ön yargıları bir tarafa bırakarak doğayı gözlemlemek ve izlenimlerini eserlerine yansıtmaktır. Böylece doğadaki nesnelerin, günün farklı saatlerinde ve farklı açılardan gelen ışık altında farklı görünümlere sahip oldukları gerçeğini görmüşlerdir. Ayrıca ışık faktörüne bağlı olarak nesnelerin şekilleriyle birlikte renkleri de farklılık göstermektedir. O halde doğadaki nesnelerin renk ve şekilleri sürekli bir değişim halindedir. Ressamın yapması gereken ise doğal görünümü, belli bir değişim anında yakalamaktır. Bunu yapmak için de ilk izlenimi kaçırmamak için fırçalarını hızlıca kullanmaları gerekir. Bu ise, detaylara takılmak yerine bütünü görmeyi gerektirir.
Empresyonist sanatçılar ışık etkilerini yansıtabilmek için yeni bir teknik ortaya koydular. Rönesanstan beri devam eden bej gibi koyu bir renk astar yerine tuvallerinde beyaz astar kullandılar. Yeni ortaya çıkan sentetik boyalar da, resimlere parlaklık vermelerine yardımcı olmuştur.
Empresyonizmde işlenen konular arasında tarihi, duygusal ve mitolojik konular yoktur. Konularını açık hava yürüyüşleri, piknikler gibi kendi dönemlerinin günlük yaşamından seçmişlerdir.
Empresyonist Sanatçılar
Cloude Monet (1840-1926)
Eserlerinde, ışığın nesneler üzerindeki uçucu etkilerini yakalamayı amaçlamıştır. Bu da Monet’in resimlerinde konunun önemini yitirmesine, konturların erimesine sebebiyet vermiştir. Eserlerinde her şey ışıklı renk lekeleri halinde tuval düzlemine indirgenmiştir.
Sanatçının önemli eserleri arasında Ot Yığınları, Su Zambakları, Rouen Katedrali ve Nilüfer Havuzu sayılabilir.
Edouard Manet (1832-1889)
Klasik tablolardan etkilenmiş bir sanatçıdır. Açık havada uzun süre çalışmamıştır. Çalıştığında ise manzaradan ziyade manzara içindeki figürlere odaklanmıştır.
Kırda kahvaltı, Flüt Çalan Çocuk, Emile Zola, Mavi Kayık, Balkon ve Folies Bergeres önemli eserleri arasındadır.
Auguste Renoir (1841-1919)
Claude Monet’ten etkilenmiş ve empresyonist tekniği geliştirmiş; bu tekniği de manzaradan ziyade açık havadaki figürlere uygulamıştır.
Moulin de La Galette’de Dans isimli eserinde bir bahçede eğlenen, dans eden insanları resmeden sanatçı ağaç yapraklarının arasından sızan güneşin parıltısını vermiştir. Figürler ve zemin, gölge-ışık etkilerinin titreşimini yansıtır. Biçimler erimiştir ve her şey bu gölge-ışık karşıtlıklarının anlık etkilerini yansıtan birer araçtır.
Mavi Kurdeleli Kız ve Denizcilerin Partisi; sanatçının diğer önemli eserleri arasındadır.
Edgar Degas, Adof Von Menzel ve Alfred Sisley diğer önemli empresyonist sanatçılardandır.
Empresyonizm Akımının Özellikleri
- Gün ışığının anlık ve geçici etkileri yakalanmak istenir
- Empresyonizm; fovizm ve kübizmin öncüsüdür.
- Kısa ve kalın boya darbeleri kullanılır. Bu da ayrıntılardan ziyade bütünü ön plana çıkarır.
- Renkler mümkün olduğunca az karıştırılır. Renklerin, izleyiciye daha canlı görünmesini sağlamak için eşzamanlı kontrast tekniği kullanılır.
- Resimlerini çoğunlukla beyaz zemin üzerine yaparlar.
- Empresyonist sanatçılar daha çok akşamüstü manzarasında çalışmışlardır.
Postempresyonizm Nedir?
Paul Cezanne, Georges Seurat, Paul Gaugin ve Vincent Van Gogh’dan oluşan empresyonist sanatçılar, yaptıkları çalışmalarla natüralist sanat geleneğinin büyük oranda sarsılmasına ve resmin doğal gerçekliğin yansıması olmaktan çıkmasına sebep oldu. Bu sanatçılar, ışık oyunlarıyla yaratılan gelişigüzel kompozisyonları bir düzene sokmayı, sadece güneş ışığıyla yetinmeyip tüm renkleri resimlerinde kullanmayı amaçlamışlardır. Ortaya çıkan bu yeni sanat anlayışına post empresyonizm denir.
Postempresyonist Sanatçılar
Georges Seurat (1859-1891)
Noktacılık tekniğini kullanan sanatçı ışığın temel renklerine ayrıştırılmasına dayanan renk öğretisinden yola çıkmıştır. Renkleri paletinde karıştırmaz. Renkleri prizmatik parçalara bölüp ayırır ve saf renkleri fırçasının ucu yardımıyla noktalar halinde eserine uygular. Belirli bir açıdan bakıldığında bu noktalar izleyicinin gözünde bir renksel bir bütünlük oluşturur.
Grande Jatte Adası’nda Bir Pazar Öğleden Sonrası, Paul Signac’ın Portesi, Sirk ve Banyo önemli eserlerindendir
Paul Cezanne (1899-1906)
Resimde aradığı uyuma zihinsel yöntemlerin yanı sıra doğaya bakarak da ulaşacağına inanmıştır. O’na göre doğa resimle taklit edilemez ancak temsil edilebilir. Çizgi, ton ve renk; resmin başlıca öğeleridir.
Lestaque’de Marsilya Körfezi, Kendi Portresi, Karısının Portresi, Yıkananlar, İskambil Oynayanlar önemli eserleri arasındadır.
Paul Gaugin (1848-1903)
Sanatçının, izlenimlerinin bir sentezini yapması gerektiğini ve direkt doğayı kopya etmek yerine belleğinden resim üretmesi gerektiğini düşünür. Resimlerinde renkleri doğrudan sürmüş ve saf halleriyle kullanmıştır.
Vaazdan Sonra Hayal, Tahitili Kızlar, Beyaz At, Çiçekli Kız ve Kumsalda Atlılar önemli eserleri arasındadır.
Vincent Van Gogh (1853-1890)
Empresyonizmden anlatımcılığa yönelen sanatçı asla gördüklerini vermekle yetinmemiştir. Arzusuna göre kullandığı renklerin anlatımcı niteliğinden faydalanarak dış görünüşün arkasındaki insanın ruhuna kadar uzanan sanatsal gerçeği ortaya koymaya çalışmıştır. Eserlerinde insanların dramını, acılarını, korkularını ve özlemlerini anlatmıştır. Acı çekmekle birlikte başkasının acısını paylaşmak Van Gogh’un hem hayatının hem de sanatının özelliklerindendir. Hayatının büyük bölümü umutsuzluk ve bunalım içinde geçmiş, bu da eserlerine yansımıştır.
Örneğin en ünlü yapıtlarından biri olan “Yıldızlı Gece”yi akıl hastanesinde olduğu bir dönemde, hayal kurarak yapmıştır.
Boş İskemle, Ayçiçekleri, Kendi Portresi, Alacakaranlıkta Sokak Kahvesi, Yeşil Buğdaylar diğer önemli eserleri arasındadır.
Ayrıca bknz;