Kertenkele Nedir? Kertenkele Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

Kertenkele nasıl bir hayvandır? Kertenkelenin özellikleri nelerdir? Dünya üzerinde beş binden fazla türü olduğu bilinmektedir. Lacertidae familyasından olan kertenkele küçük ve orta boy sürüngen grubuna dahildir. İguana ve bukalemun gibi hayvanlar bu sınıfa dahildir. Bu içeriğimizde kertenkelelerin genel özellikleri üzerinde duruyoruz.

Kertenkele Nedir?

Sürüngen bir hayvandır ve dört ayaklıdır ancak bazı türlerin bacakları yoktur ve tıpkı bir yılana benzerler. Boyları da türlerine göre farklılık gösterir. Bukalemun ve İguana gibi türler sadece birkaç cm. boyunda iken, Komodo kertenkelesinin boyu 3 metre kadardır. Hızlı hareket etmesi gerektiği zamanlarda adeta bir yengeç gibi yan yan gider.

Kertenkelenin Özellikleri Nelerdir?

Bacaksız olanlar yılanlara daha çok benzer ve hatta bazı türlerin dilleri yılanlarınki gibi çatallıdır. Uzun ve yapışkan bir dile sahiptirler. Buna en iyi örnek bukalemundur.

Daha ziyade gündüzleri aktif olan hayvanlardır. Bunun nedeni vücut ısılarını ayarlama konusunda pek de becerili olmamalarıdır. Gündüzleri aktif olarak güneş ışığından faydalanmış olurlar.

Kertenkele Nasıl Bir Hayvandır? Deri Yapısı Nasıldır?

Diğer sürüngenlerinki gibi  derileri üst üste binen pullardan meydana gelir. Derilerinin bu özellikleri sayesinde buharlaşma yoluyla su kaybı azalmış olur. Böylece dünyadaki en kurak çöllerde bile yaşayabilirler. Büyüdükçe derileri dökülür. Derilerini yılanlar gibi tek parça halinde değil parça parça dökerler.

Kertenkelelerin Duyu Organları

Genel olarak gözleri keskindir. Ayrıca işitme ve koku alma duyuları da gelişmiştir. Türlerden biri olan Monitor kertenkelesi, dilleri aracılığıyla kokuyu algılar. Başka bir tür olan iguanaların ise başlarının üstünde parietal göz adı verilen ışığa duyarlı bir organları vardır. Normal bir göz gibi görme işlevi olmasa da aydınlığa karşı duyarlıdır ve hareketi algılayabilir. Böylece yukarıdan gelebilecek olan bir tehlikeyi sezerek kendilerini koruyabilirler.

Kertenkeleler Zehirli midir?

Çok fazla türü olduğu için bu sorunun cevabı da türlere göre değişmektedir. Gila, Meksika Boncuklu, Komodo ejderi gibi birçok monitor tür oldukça zehirlidir. Örneğin Avustralya’ya özgü bir tür olan ve boyu 2 metreye ulaşabilen dantel monitoru, ısırdığı zaman kan basıncını düşürüp kanın pıhtılaşmasını engeller ve bu da hızlı bilinç kaybına ve yoğun kanamaya sebep olur.

Kertenkeleler Nerede Yaşar?

Antarktika hariç dünyanın her kıtasında, özellikle Avrupa, Afrika ve Asya’da yaşar. Deniz seviyesinden 5000 m.’ye kadarki yüksekliklerde bulunabilirler. Ancak sıcak ve tropik iklim kertenkeleler için daha uygundur. Bunun dışında yaşam alanları kayalar, ağaçlar; hatta yeraltı ve su (deniz iguanası) olabilir.

Kertenkele Ne Yer?

Genelde etobur bir özelliğe sahiptirler. Türlerinin %2’si otoburdur. Küçük olanlar böcek yerler. Bukalemunlar böcekler, güve, çekirgeler ve kanatlı termitler ile örümcekler gibi çok sayıda böcek türünü avlarlar. Ancak dünyanın en büyük kertenkelesi olan komodo ejderi (boyu yaklaşık 3 metre) bir ineği bile yiyebilme potansiyeline sahiptir. Bir köşede sinsice oturup en uygun anı bekler ve avını mideye indirir.

Tehlikelere Karşı Nasıl Korunur?

Düşmanlarından korunmak için zehir kullanma, kamufle olma ya da kuyruklarını bedenlerinden ayırma gibi yöntemleri vardır. Tabi kopan kuyruklarının yerine daha sonra yenisi çıkar. Boynuzlu kertenkele kendini korumak ve tehlikeyi atlatmak için ölü taklidi yapar ya da gözlerinin altında bulunan bir keseden kan fışkırtarak düşmanını korkutmaya çalışır. Hızlıca kaçıp duvarlara tırmanma ya da oyuklara girmek de kendilerini savunma yöntemlerinden biridir.

Kertenkele Nasıl Ürer?

Yumurtlayarak çoğalırlar. Yavruların boyutları dişilerin vücut ağırlığına yani türlere göre değişmektedir. Dişi, yumurtalarını bıraktıktan sonra terk eder ve korumaz. Ancak bazı türlerde bu durum değişir. İlkbahar-yaz aylarında dişi kertenkele yumurtlar. Yumurtalarını toprağa bırakıp üzerlerini örter. Yumurtaların sayısı 10 ila 50 arasında değişmektedir. Yavru kertenkelenin yumurtadan çıkması bir ay da sürebilir daha uzun da. Bazı türlerde anne, yumurtalarının başında bekleyerek onları korur.  Ancak rahatsız olacağı bir durum olursa yumurtalarını terk edebilir ve hatta yiyebilir. Bazı türlerde ise ilginç bir şekilde yavrular annelerini yer.

Yavrularının dişi ya da erkek olması sıcaklık koşullarına göre değişir. Örneğin düşük sıcaklıkta bir kuluçkada dişi, yüksek sıcaklık durumunda ise erkek yavruların dünyaya gelme olasılığı çok daha yüksektir.