Solunum Sistemi Nedir? Solunum Sistemi Organları ve Görevleri
Solunum sistemi nedir ve görevleri nelerdir? Yaşamımızı sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmek için ihtiyacımız olan enerjiyi besinlerden elde ederiz. Bu besinlerden arta kalan gazlar da vücudumuzdan dışarı atılır. Bu gazların vücudumuzdan atılabilmesi ve temiz havanın vücudumuza girebilmesi ise solunum sistemi sayesinde olur.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar
Solunum Sistemi Nedir?
Hücrelerimizin ihtiyaç duyduğu temiz hava yani oksijeni alıp hücrelerimizde oluşmuş olan karbondioksiti vücudumuzdan uzaklaştırmaya yarayan sisteme solunum sistemi denir. Solunum sistemiyle aldığımız oksijen kan dolaşımı yoluyla tüm yapılara ulaşırken, karbondioksit yine kan dolaşımı yoluyla solunum sistemine iletilir ve vücuttan atılır.
Solunum Sistemini Oluşturan Yapı ve Organlar
Solunum sistemini oluşturan yapı ve organlar sırasıyla;
- Burun
- Yutak
- Gırtlak
- Soluk Borusu
- Akciğerler (Bronşlar, bronşçuklar, alveoller)
Burun
Hava giriş çıkışı burun yoluyla olur. Burun yoluyla dışarıdan aldığımız hava burnumuzdaki mukus ile nemlenip kılcal kan damarları ile ısınır. Burun kılları ise havadan gelen toz parçacıklarını tutmaya yarar.
Yutak
Burundan aldığımız havanın ikinci adresi yutaktır. Arka ve yan kısımları kapalı, ön kısmı açıktır. Ön kısım burun ve ağız boşluğu ile bağlantılıdır.
Gırtlak
Yutaktan gelen havayı soluk borusuna ileten gırtlak aynı zamanda ses oluşumunu sağlar. Gırtlağımız kıkırdaktan oluşur.
Soluk Borusu
Gırtlaktan gelen hava soluk borusuna iletilir ve buradan da akciğerlerle gider. Kıkırdak halkalardan meydana gelen soluk borusunun iç yüzeyi nemlidir ve kaygan ve yapışkan bir zarla örtülüdür. Bu zar sayesinde hava yoluyla dışarıdan aldığımız toz ve mikrop gibi yabancı maddelerin öksürük ve balgam ile dışarı atılmasını sağlar. Soluk borusunun ortalama uzunluğu 10 cm.dir.
Akciğerler
Solunum sisteminin temel organı akciğerlerdir. Plevra adındaki sağlam bir zarla çevrili olan akciğerler göğüs kafesi içindedir. Bu zar ve göğüs kafesi, akciğerlerimizi darbe ve basınç gibi dış etkenlere karşı korumakla görevlidir.
Akciğerlerimiz pembe renkli, süngerimsi bir yapıdadır. Sağ ve solda olmak üzere iki tanedir. Sağ akciğerimiz üç lop, sol akciğerimiz ise iki loptan oluşur. Sol akciğerimizin hemen altında kalbimiz olduğu için daha küçük bir yapıya sahiptir.
Soluk borusundan akciğere inerken iki ana kola ayrılmış olan bronşlar vardır. Bu bronşlardan biri sol, diğeri sağ akciğerimize ulaşır.
Akciğerlere girdikten sonra bronşlar daha ince kollara ayrılır ve bu kollara da bronşçuk denir. Sonunda üzüm salkımına benzeyen hava kesecikleri vardır. Bu hava keseciklerine de alveol denir. Alveoller hava ve kan arasındaki gaz alışverişinden sorumludur.
Akciğerler, soluk alıp verme esnasında diyafram kası ve kaburgalar arasındaki kaslarla birlikte çalışır.
Soluk alma sırasında;
Diyafram kasları düzleşerek göğüs boşluğu hacmi genişler ve akciğerlere hava dolar.
Soluk verme esnasında;
Diyafram kası gevşeyerek göğüs boşluğunun hacmi daralır ve hava akciğerlerden dışarıya verilir.
Ayrıca bknz;