Mezopotamya Medeniyetleri Hangileridir ve Özellikleri Nelerdir?

Mezopotamya medeniyetleri hangileridir ve bu medeniyetlerin özellikleri nelerdir? Medeniyet tarihi açısından son derece önemli bir yere sahip olan Mezopotamya, “Bereketli Hilal” olarak da adlandırılır. Bereketli Hilal hakkında detaylı bilgi için Bereketli Hilal Neresidir? başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Mezopotamya; Fırat ile Dicle nehirleri arasında kalan bölgedir. Mezopotamya için Bereketli Hilal tabirinin kullanılmasının nedeni son derece verimli topraklara sahip olması ve dolayısıyla yaşamaya elverişli olmasıdır. Nitekim Mezopotamya, medeniyetlerin beşiği olmuş; ilk tarımsal üretim ve ilk köy yerleşimleri burada görülmüştür.

Ayrıca bknz; Anadolu Medeniyetleri Nelerdir?

Mezopotamya Medeniyetleri Hangileridir?

Mezopotamya aynı zamanda tarih çağlarının başladığı yer olması açısından da önemlidir. Tarih çağlarının “yazının bulunuşu” ile başladığı kabul edilir. Yazının bulunuşundan önceki dönem ise “tarih öncesi çağlar” olarak adlandırılır. Yazı, bir Mezopotamya medeniyeti olan Sümerler tarafından icat edildiği için tarih çağları Mezopotamya’dan başlamıştır.

Mezopotamya, verimli toprakları, yaşamaya elverişli yer şekilleri ve iklimi nedeniyle tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış; adeta medeniyetleri beşiği olmuştur. İlk çağ dönemine ait Mezopotamya medeniyetleri;

• Sümerler
• Babiller
• Asurlar
• Akadlar
• Elamlar

Sümerler

Mezopotamya’da kurulan ilk uygarlık Sümerler’dir. Başka bir deyişle Mezopotamya’nın kurucu kültürüdür. MÖ 4000-2350 yılları arasında varlık gösteren Sümerler çivi yazısını icat ederek tarih devirlerinin başlamasını sağlayan; insanlığa en büyük hizmetlerden birini sunan bir uygarlıktır.

Site adı verilen şehir devletleri şeklinde örgütlenmişlerdi ve her şehri patesi adı verilen bir kral yönetirdi.

Çok tanrılı bir inanca sahip olan Sümerler, Ziggurat adı verilen yedi katlı, piramit şeklinde tapınaklar yapmışlardır. Ancak bu tapınaklardan sadece dini amaçlarla faydalanmamışlardı. Zigguratları aynı zamanda okul ve tarım ürünlerini muhafaza etmek için bir depo olarak kullanmışlardır. Zigguratlar ayrıca bir gözlemeviydi. Buradan gökyüzünü gözlemlemişler ve astronomi alanında gelişme göstermişler, ay yılı esaslı takvimi geliştirmişlerdir.

Matematik ve geometri alanında da çalışmalar yapan Sümerler dört işlemi kullanmışlardır. Gılgamış Destanı, Tufan Destanı, Yaradılış Destanı Sümer kültürüne aittir. Ayrıca tarihin ilk yazılı kanunları olan Urukagina Kanunlarını yapmışlardır.

Sümerler hakkında daha fazla bilgi için; Sümerler Kimdir? Sümerler Hakkında Bilgi başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Babiller

MÖ 2100-MÖ 539 yılları arasında varlık gösteren Babiller diğer bir Mezopotamya medeniyetidir. Başkentleri Babil’dir. En ünlü kralları, yaptığı kanunlarla bilinen Hammurabi’dir. Kendi döneminin en gelişmiş kanunlarını yapan Hammurabi; zamanın ötesinde kabul edilebilecek ceza, mülkiyet ve ticari alanlarda kanunlar hazırlamıştır.

Sümerlerden etkilenerek Ziggurat denilen tapınaklar yapmışlardır. Dünyanın yedi harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri, Babil medeniyetine aittir.

Asurlar

MÖ 2000-MÖ 609 yılları arasında varlık gösteren Asurlular, diğer bir Mezopotamya medeniyetidir. Başkentleri Ninova’dır.

Ticaretle uğraşmışlar ve Anadolu’ya yaptıkları ticaret sayesinde Anadolu’ya çivi yazısını getirmişlerdir. Böylece Anadolu’da tarihi çağların başlamasını sağlamışlardır.

Tarihte ilk kütüphaneyi kurmuşlardır (Ninova’da)

Akadlar

MÖ 2350-2100 yıllarında varlık göstermişlerdir. Başkentleri Agade’dir. Tarihte bilinen ilk imparatorluğu ve ilk düzenli orduyu Akadlar kurmuştur. En önemli kralları Sargon’dur.

Elamlar

MÖ 3000-MÖ 640 yılları arasında varlık göstermişlerdir. Başkentleri Sus şehridir. Madencilik ve seramik sanatında gelişme göstermişlerdir.