Amazon Yağmur Ormanları Nedir? Amazon Ormanlarının Özellikleri
Amazon Yağmur Ormanları nedir? Yoğun ağaç örtüsüne ve büyük miktarlarda yağışlara ev sahipliği yapan Amazon yağmur ormanlarının özellikleri nelerdir? Dünyanın en büyük yağmur ormanı olan Amazon Yağmur ormanları dünyamız için son derece önemli bir yere sahiptir.
Amazon Yağmur Ormanları Nedir?
Dünyanın toplam yüzeyinin sadece %2’sini kaplamasına rağmen tüm dünyadaki bitki ve hayvan türlerinin yarısı yağmur ormanlarında yaşar.
Dünyada tropikal ve ılıman olmak üzere iki tür yağmur ormanı vardır;
Ilıman yağmur ormanları ekvatorun kuzeyinde ya da güneyinde yer alır. Tropikal yağmur ormanları ile kıyaslandığında nispeten daha soğuktur.
Tropikal yağmur ormanları ekvatora yakındır ve tüm yıl boyunca yağmur alır. Bu nedenle daha sıcak ve daha nemlidir. Dünyanın en büyük yağmur ormanları olan Amazon yağmur ormanları tropikal yağmur ormanı grubuna girer.
Dünya ekosisteminde yağmur ormanları en geniş bitki ve hayvan türlerini barındırır. Ayrıca büyük miktarlarda karbonu hapseder.
Amazon Yağmur Ormanlarının Özellikleri
Amazon yağmur ormanları, dünyanın en büyük ikinci yağmur ormanı olan Kongo yağmur ormanlarından üç kat daha büyüktür. Amazon Nehri de dünyanın en büyük ikinci nehri olma özelliğine sahiptir.
Binlerce çeşit bitki ve hayvan türünü barındırmakla kalmayan Amazon yağmur ormanları, dünyanın geri kalanıyla temas halinde olmayan ve izole halde yaşayan kabilelerin de yarısından fazlasını barındırır. Burada yaşayan yerli kabilelerin sayısının 400 kadar olduğu bilinmektedir.
Amazon yağmur ormanlarında 628 milyon hektar ağaç örtüsü vardır ve Güney Amerika’nın %40’ını kapsar. Amerika Birleşik Devletleri’nin 915 milyon hektarlık sınırlara sahip olduğunu düşündüğümüzde Amazonların ne kadar büyük olduğu daha net anlaşılacaktır. Sınırları ise 9 ülkeye yayılmıştır. %60’lık bölümü Brezilya sınırları içinde yer alırken geri kalan kısımları Peru, Kolombiya, Venezuela, Bolivya, Guyana, Ekvador, Surinam ve Fransa Guyanası sınırlarında yer alır.
Amazon yağmur ormanlarında yaşayan bitki ve hayvan türleri nelerdir? Jaguar, tapir, harpi kartalı, kapibara, maymun ve papağanlar bu ormanlarda yaşayan başlıca hayvanlardır. Elektrikli yılan balıkları, et yiyen piranalar, zehirli ok kurbağaları bu ormanlarda yaşayan diğer canlılardandır. Amazon’da yaşayan en ilginç ve korkutucu hayvanlardan biri de 3 metre uzunluğundaki Pirarucu balığıdır. Genel olarak bakılacak olursa Amazon yağmur ormanlarında;
- 40 binden fazla bitki türü (400 milyar kadarı ağaç)
- 3000 balık türü
- 2000 kuş türü
- 2.5 milyon böcek türü
- 1000 amfibi türü
- 430 memeli türü
- 400 sürüngen türü yaşar.
Dünyadaki tüm yağmur ormanlarının yarısından fazlasını tek başına oluşturan Amazon aynı zamanda dünyadaki su kaynaklarının %20’sini oluşturur. En önemli özelliklerinden biri de atmosferdeki oksijen ve karbondioksit dengesini korumasıdır.
Ancak ne yazık ki yağmur ormanlarının değeri insanlar tarafından yeterince iyi anlaşılamamaktadır. Zira Amazon ormanlarının %17’lik bir bölümü insan yerleşimi ve arazilerin genişletilmesi gibi sebeplerle yok edilmiştir. Bilim insanlarına göre kritik eşik %20-25’tir.
Amazon yağmur ormanlarının özelliklerini maddeler halinde özetleyecek olursak;
- Dünyanın en büyük yağmur ormanıdır
- Tropikal yağmur ormanıdır
- Amazon Nehir, yüzlerce su yolundan meydana gelir ve uzunluğu toplamda 6840 km.dir. Bu bakımdan dünyanın en uzun ikinci nehri Amazon Nehri’dir. (Dünyanın en uzun nehri Nil Nehri’dir.)
- 5.5 milyon kilometrekarelik bir alanı kapsar. Büyük bölümü Brezilya sınırları içindedir.
- Sınırları toplam 9 ülkeye yayılmıştır.
- 40 binden fazla bitki türü vardır
- Dünyadaki tüm su kaynaklarının %20’sini oluşturur
- Dünyadaki izole (temassız) kabilelerin yarısından fazlası burada yaşar. Amazon yağmur ormanlarında yaklaşık 500 Kızılderili kabile yaşar. Bu kabilelerden yaklaşık 50 kadarının dış dünya ile hiçbir şekilde teması olmamıştır.
Son olarak; Amazon yağmur ormanlarındaki ağaç örtüsü o kadar sıktır ki yağmur yağdığında suların yere ulaşması 10 dakikaya kadar sürebilir.